Ponieważ w piłce nożnej nie strzela się zbyt wielu bramek, rzut karny może zadecydować o zwycięstwie lub porażce danej drużyny. Rzuty karne są istotną częścią meczu piłki nożnej, czy są one równie cenne dla obstawiających? Czy typerzy mogą wykorzystać jakieś informacje do określenia wartości zakładu na rzuty karne? W tym artykule odpowiem na te pytania.
Obstawianie rzutów karnych – Skuteczność
Definicja rzutu karnego jest prosta. Jest to kara, która następuje po przewinieniu (takim jak faul lub zagranie piłki ręką) w polu karnym. Rzut karny wykonywany jest przez zawodnika drużyny atakującej z pola karnego, które znajduje się 11 metrów od bramki. Gdy piłka zostanie kopnięta i powróci do gry, mecz jest kontynuowany w normalny sposób. Oznacza to, że piłka może być złapana/kopnięta do bramki przez każdego innego zawodnika (z wyjątkiem zawodnika, który wykonał rzut karny – ten zawodnik nie może dotknąć piłki jako pierwszy po odbiciu).
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na tematu przepisów dotyczących rzutów karnych, zachęcam Cię do przeczytania tego artykułu.
Jak często w piłce nożnej przyznawane są rzuty karne?
Aby określić wpływ rzutów karnych na wyniki piłki nożnej musimy dowiedzieć się, jak często dochodzi do rzutów karnych. Oczywiście, rozgrywki piłkarskie nie są jednakowe, więc liczba kar w sezonie może się różnić w zależności od ligi.
Równie ważne jest, aby sprawdzić jak często karne są skuteczne. Chociaż strzał z 11 metrów jest świetną okazją do zdobycia gola, zawodnicy wykonujący rzuty karne nie trafiają w bramkę częściej niż mogłoby się wydawać.
W poniższej tabeli znajdziesz informacje na temat średniej liczby rzutów karnych na mecz oraz procentu udanych rzutów karnych w najlepszych ligach europejskich:
| Liga | Średnia liczba rzutów karnych / mecz | Skuteczność |
| Seria A | 0,32 | 75% |
| Liga | 0,28 | 73% |
| Bundesliga | 0,27 | 76% |
| Liga 1 | 0,27 | 75% |
| Premier League | 0,23 | 80% |
Które drużyny najbardziej wykorzystują rzuty karne?
Drużyny piłkarskie nie zdobywają karnych z taką samą częstotliwością z jaką je otrzymują. Dlatego też ważne jest, aby wiedzieć, które drużyny otrzymują najwięcej kar. Poniższa tabela przedstawia 10 drużyn z najlepszym stosunkiem fauli na korzyść i na niekorzyść:
| Zespół | Rzut karny na korzyść | Rzut karny przeciwko | Współczynnik |
| Barcelona | 88 | 30 | 2,93 |
| Bawaria | 79 | 30 | 2,63 |
| Bournemouth | 43 | 17 | 2,53 |
| Chelsea | 79 | 37 | 2,14 |
| Neapol | 76 | 36 | 2,11 |
| Real Madryt | 91 | 44 | 2,07 |
| Manchester | 74 | 36 | 2,06 |
| PSG | 67 | 34 | 1,97 |
| Borussii Dortmund | 48 | 25 | 1,92 |
| Leicester | 37 | 20 | 1,85 |
Zaawansowana strategia rzutów karnych
Przewidywanie czy i kiedy zostanie przyznany rzut karny jest znacznie trudniejsze niż obliczenie prawdopodobieństwa wykonania rzutu karnego przez zawodnika lub złapania piłki przez bramkarza.
Jeśli zawodnik jest w stanie stosować mieszaną strategię przy strzelaniu rzutów karnych, to oznacza, że jest nieprzewidywalny dla bramkarza i jego skuteczność jest wyższa. Jeśli zawodnik podczas kopania piłki preferuje tylko jedną stronę strzału, to skuteczność jest znacznie mniejsza. W rzeczywistości gracz wybiera swoją silniejszą stronę przynajmniej w 61,5% przypadków. Idealnie byłoby, gdyby rzut karny był całkowicie przypadkowy.
Z tego powodu gracze, którzy stosują mieszaną strategię przy wykonywaniu rzutów karnych bez wyraźnego schematu kopnięć (obecnie Yaya Touré, Harry Kane i Mark Noble są przykładami takich graczy) mają ponadprzeciętny wskaźnik skuteczności. Tacy gracze zdobywają bramki średnio w 85% przypadków – podczas gdy średnia ligowa wynosi 80%.
Skuteczność rzutów karnych dodatkowo zwiększają urozmaicenia takie jak strzał w środek bramki lub czekanie na ruch bramkarza. Gracze tacy jak Eden Hazard, Christian Benteke i Mario Balotelli są dobrzy w tych technikach.
Rzuty karne i powtórki rzutów karnych
Oprócz standardowego rzutu karnego, w piłce nożnej sporadycznie stosowane są również powtórki. Co ciekawe, podczas gdy średnia skuteczność standardowych rzutów karnych wynosi około 75,8%, w przypadku powtórek spada ona do 70%.
Istnieją dwa powody niższej skuteczności w powtórkach – rzuty karne są wykonywane przez mniej doświadczonych zawodników, a presja na zawodnikach jest znacznie większa.
Zakłady sportowe na rzuty karne – Ciekawostki
Obstawiając zakłady na rzuty karne, musisz wziąć pod uwagę kilka rzeczy. Przede wszystkim musisz wiedzieć, ile rzutów karnych jest możliwych do wykonania w każdej lidze i jaki jest współczynnik skuteczności rzutów karnych. Jednak bardzo ważne są też różne fakty i statystyki, które dotyczą tylko jednego zawodnika wykonującego rzuty karne/ bramkarza.
Interesujące fakty i statystyki dotyczące kartek
Poniższe dane mogą pomóc w zrozumieniu wartości rzutu karnego w piłce nożnej, jeżeli odnosi się on do określonych sytuacji, zawodników itp.
- Yaya Toure jest najlepszym wykonawcą rzutów karnych i jest aktywny w czołowych ligach europejskich (15 rzutów karnych, 100% skuteczności)
- Matt Le Tissier ma najwyższy wskaźnik skuteczności wśród zawodników z 20 lub więcej rzutami karnymi (48 goli zdobytych w 49 rzutach karnych – 98% skuteczności)
- Martin Palermo nie strzelił trzech kolejnych rzutów karnych w jednym meczu w 1999 roku (Argentyna vs. Kolumbia), rekord, który nie został jeszcze pobity
- Bramkarz Diego Alves ma najwyższy wskaźnik obron rzutów karnych w 5 najlepszych ligach europejskich (obronił 23 z 49 rzutów karnych – 47% skuteczności)
- Jean-Francois Gillet złapał trzy karne z rzędu w jednym meczu (Mechelen vs. Anderlecht) w październiku 2015 roku. Cammy Bell powtórzył ten wyczyn we wrześniu 2016 roku w meczu Dundee United vs. Dunfermline
- Rekord największej liczby rzutów karnych przyznanych w jednym meczu wynosi 5. Miało to miejsce w 1989 roku w meczu Crystal Palace vs. Brighton & Hove Albion.
- W sezonie 2017/18 w La Liga w jednym meczu odgwizdano maksymalnie 3 rzuty karne. Stało się to w meczu Getafe vs. Athletico Bilbao
- Na Mistrzostwach Świata (MŚ) Belgowie są najskuteczniejszymi wykonawcami rzutów karnych (100% skuteczności). Na drugim miejscu są Niemcy (65%), na trzecim Francuzi (45%), następnie Włosi i Hiszpanie (27%), a na końcu Anglicy (18%).
- Lewonożni zawodnicy w ostatnich 20 latach mają niższy wskaźnik skuteczności rzutów karnych (58% w porównaniu do średniej 70%)
- Skuteczność rzutów karnych zależy również od siły strzału. Przy 50% mocy strzału średni wskaźnik skuteczności wynosi 47%, przy 75% mocy strzału średni wskaźnik skuteczności wynosi 81%, a przy 100% mocy strzału 63%.
Współczynnik skuteczności rzutów karnych
Mistrzostwa Świata FIFA 2018 przyniosły rekordową liczbę rzutów karnych. Dzieje się tak za sprawą nowej innowacji w postaci VAR (video assistant referee), które jest wykorzystywane do badania niektórych spornych sytuacji w polu karnym. Tak więc, wraz z VAR, dawniej dość sporadyczne zakłady na rzuty karne stają się na powrót aktualne.
Z rzutami karnymi spotykamy się w fazach pucharowych turniejów piłkarskich i jak każdy komentator z przyjemnością powie, jest to „najgorszy sposób na przegraną„. Może Cię to zdziwi, ale za rzutami karnymi stoją dokładne liczby i nauka.
Kolejność rzutów karnych i ich skuteczność
Bardziej niż jakakolwiek inna aktywność, rzuty karne podlegają tendencyjności poznawczej. Jeśli karny zostanie obroniony, nazywa się to niecelnym strzałem. Jeśli piłka dotknie siatki, strzelec jest określany jako inteligentny piłkarz, który potrafi zachować zimną krew. W obu przypadkach jest to oczywiście błąd. Karny może być doskonałą interwencją bramkarza, a strzelona bramka może być jego złą decyzją. W obu przypadkach w grę wchodzi również czynnik szczęścia.
Jedną z najciekawszych informacji jest to, że w dużych turniejach około 80% rzutów karnych jest trafianych. Jeszcze ciekawsze jest jednak bliższe spojrzenie na skuteczność poszczególnych rzutów karnych:
- Pierwszy rzut karny- 86,6%
- Drugi rzut karny – 81,7%
- Trzeci rzut karny – 79,3%
- Czwarty rzut karny – 72,5%
- Piąty rzut karny – 80,0%
Można zauważyć, że wraz ze wzrostem nacisku na strzelca, spada również skuteczność każdego strzału. Wynika z tego, że najlepsi gracze powinni wykonywać ostatnie rzuty. Może właśnie dlatego piąty rzut karny, który często wygrywa mecze, jest skuteczny. Drużyny wyciągnęły wnioski z powyższej obserwacji i faktycznie używają do tego celu zawodników o niższej jakości.
Dane mogą być podzielone na typy zawodników. Napastnicy są bardziej skuteczni niż obrońcy w rzutach karnych (83,1% vs. 73,6%). Dość duża różnica, prawda?
Kolejnym czynnikiem jest wiek. Gracze w wieku 22 lat i poniżej odnoszą sukces w 85% przypadków, podczas gdy starsi gracze mają wskaźnik sukcesu na poziomie 78%. Jeśli więc widzisz 30-letniego obrońcę, który przygotowuje się do czwartego kopnięcia piłki i masz na niego taki sam kurs, jak na 20-letniego napastnika, który idzie do pierwszego uderzenia, wiesz co robić.
Ostatnia ciekawa obserwacja dotyczy skuteczności rzutów karnych w zależności od siły drużyny. Większość ludzi uważa, że rzuty karne są oparte wyłącznie na szczęściu, ale tak nie jest. Lepsze drużyny, to znaczy drużyny z lepszymi napastnikami w szczególności (patrz statystyki powyżej) mają znacznie większe szanse na wygranie rzutu karnego niż słabsze drużyny. Różnica w jakości drużyn będzie najbardziej widoczna w głównych grupach, im bardziej zaawansowany turniej, tym szanse drużyn będą bardziej wyrównane.
Większość rzutów karnych oferuje kursy w okolicach 1.17. Następnym razem, gdy sędzia odgwiżdże karnego (lub mecz zakończy się rzutem karnym) wykorzystaj tę wiedzę, wyciągnij wnioski i obstaw z jak największą wartością w kuponie.
Literatura Dodatkowa
- https://www.transfermarkt.pl/1-bundesliga/elfmeterstatistiken/wettbewerb/L1
- https://footystats.org/pl/stats/penalties/
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Rzut_karny_(pi%C5%82ka_no%C5%BCna)