Trail orienteering znany również jako Trail-O, jest dyscypliną sportową skupiającą się na biegu na orientację oraz poprawnym czytaniu i interpretowaniu map. W niektórych miejscach używa się terminu „precyzyjny” lub „dokładny” bieg na orientację. Sport ten powstał m.in. po to, by uczynić biegi na orientację (takie jak orienteering) dostępnymi dla osób o ograniczonej mobilności, jako że szybkość nie jest częścią rywalizacji w Trail-O.
Zawodnik otrzymuje mapę z zaznaczoną na niej trasą biegu, każdej kontroli zakreślonej na mapie przez koło odpowiada skupisko lampek w terenie, a zawodnik ma za zadanie rozpoznać, która z lampek odpowiada opisowi kontroli i pozycji środka koła. Zawodnicy mogą swobodnie poruszać się po trasie, ale tylko po ścieżkach, nie mogą wchodzić w teren. Dlatego sportowcy pełnosprawni i niepełnosprawni mają równe szanse. Większość zawodów trail-o jest otwarta dla wszystkich, ale na najwyższym poziomie zazwyczaj istnieje osobna kategoria dla niepełnosprawnych zwana „paraolimpijską” (w przeciwieństwie do kategorii nieograniczonej, która nazywa się „Open”).
Charakter Trail-O
W każdym punkcie kontrolnym zawodnik widzi od jednego do sześciu światełek. Patrząc z tzw. punktu decyzyjnego odpowiadają one w kolejności od lewej do prawej literom od A do F. Zawodnik musi użyć mapy i kompasu, aby zidentyfikować, która z nich odpowiada dokładnemu punktowi naniesionej na mapę i opisanej przez opis kontroli. Aby go rozwiązać używa tych samych metod orientacji, co piechur – rozpoznawania obiektów, szacowania odległości, podążania za konturami, liniami celowymi itp. W kategoriach profesjonalnych dopuszcza się, że prawidłowo może nie być żadnego lampionu (odpowiedź „Z czyli zero).
Dyscypliny Trail-O
Obecnie odbywają się zawody w trzech dyscyplinach Trail-O.
Klasyczny
Zawodnik pokonuje trasę od początku do końca w określonym limicie czasu, odwiedzając po kolei każdy punkt kontrolny i zaznaczając swoje odpowiedzi. Podstawowym kryterium decydującym o wyniku zawodnika jest liczba poprawnych odpowiedzi (punktów). Aby zróżnicować kolejność zawodników z taką samą liczbą punktów wyścig zawiera także tzw. próby czasowe. Podczas gdy zawodnik może swobodnie poruszać się po trasie podczas ustalania odpowiedzi, w próbie czasowej siedzi w jednym miejscu, dostaje tylko niezbędny wycinek mapy, a sędzia mierzy czas podjęcia decyzji. Czas ten (wraz z ewentualnymi 60-sekundowymi karami za błędne odpowiedzi) jest drugim kryterium ustalania wyniku.
TempO
Szybsza wersja wyścigu składająca się wyłącznie z prób na czas. Zawodnik pokonuje kilka stacji, zawsze rozwiązując kilka zadań na każdej z nich. W tej dyscyplinie nie liczy się żadnych punktów, a jedynie czas wliczając w to kary 30 sekundowe za błędne odpowiedzi.
Sztafety
Zawody drużynowe składające się z części klasycznej i Tempo. Każdy członek sztafety wykonuje najpierw część klasyczną, a następnie jedną lub więcej stacji TempO. Również w tym przypadku nie są naliczane punkty, a jedynie kara 60 sekund za każdy błąd na części klasycznej i zmierzony czas plus kara 30 sek dla błędów w części TempO.
Wyposażenie trail racera
Podczas wyścigu dozwolony jest wózek inwalidzki mechaniczny lub elektryczny (ściślej: dozwolony jest każdy wózek inwalidzki z wyjątkiem pojazdów napędzanych silnikiem spalinowym), kule lub pomocnik do poruszania się. Jako pomocy nawigacyjnych można używać tylko tradycyjnego kompasu i szkła powiększającego. Na starcie zawodnik otrzymuje mapę z zaznaczoną trasą i opisami kontroli (są one praktycznie takie same jak opisy w pieszym OB, tylko trochę bardziej szczegółowe) oraz przepustkę, na której zaznacza się prawidłowe odpowiedzi.
W ostatnich latach coraz większą popularnością cieszą się nowoczesne metody rejestrowania odpowiedzi lub mierzenia czasu. Na torze klasycznym stosowany jest system SportIdent – zawodnik nosi przy sobie chip i zaznacza („stempluje”) odpowiedź w specjalnym polu. W jeździe na czas sędziowie na większości dużych wyścigów od 2016 roku korzystają z aplikacji mobilnej, gdzie z łatwością rejestrują odpowiedzi i czas zawodnika. Jednocześnie dane te mogą być przesyłane bezpośrednio do sieci, co znacznie zwiększyło atrakcyjność tej dyscypliny dla widzów.
Wyścigi międzynarodowe
Od 1994 roku Mistrzostwa Europy odbywają się w każdym roku parzystym, a pierwsze Mistrzostwa Świata w Trail-O odbyły się w 2004 roku. Od dłuższego czasu odbywają się także międzynarodowe zawody, Puchar Europy.