Stanislas „Stan” Wawrinka urodził się 28 marca 1985 w Lozannie. Jest szwajcarskim zawodowym tenisistą, mistrzem olimpijskim w grze podwójnej mężczyzn z 2008 roku na Igrzyskach w Pekinie, gdzie startował u boku Rogera Federera oraz zwycięzcą Australian Open 2014, French Open 2015 i US Open 2016. W swojej dotychczasowej karierze w ATP World Tour wygrał szesnaście turniejów singlowych i dwa turnieje deblowe. Zdobył sześć tytułów singlowych w turniejach ATP Challengers i jeden tytuł deblowy na turnieju ITF.
Największe osiągnięcia
Jego najwyższa pozycja w rankingu ATP w singlu to nr 3 w styczniu 2014 roku, a w deblu nr 88 w lutym 2015 roku. Od sezonu 2018 jego trenerem jest Magnus Norman ze Szwecji.
Wygrał trzy mecze singlowe na najwyższym poziomie Wielkiego Szlema i zawsze w innym turnieju. Po pierwsze,pokonał numer jeden na świecie Rafaela Nadala w finale Australian Open w 2014 roku, pokonał również numer jeden w rankingu Novaka Djokovica podczas French Open w 2015 roku i ponownie pokonał tego samego gracza podczas US Open w 2016 roku. Brakuje mu jednego trofeum Wimbledonu do zdobycia Wielkiego Szlema w karierze. Po raz pierwszy jako przegrany finalista zakończył turniej French Open 2017, gdzie uległ Nadalowi. Zdobył tytuł juniorski podczas French Open 2003,pokonując Amerykanina Briana Bakera w meczu o tytuł. Osiągnął szczyt w kolejnej edycji ITF World Junior Rankings,kiedy to 7 czerwca 2003 roku został sklasyfikowany na pozycji nr 7.
Grał także w półfinałach Tournament of Champions 2013, Tournament of Champions 2014 i Tournament of Champions 2015. Swoje pierwsze trofeum Masters Series zdobył w 2014 roku w Monte-Carlo Rolex Masters na kortach ziemnych, gdzie w finale pokonał rodaka Rogera Federera.
Jako członek szwajcarskiej drużyny,wraz z Rogerem Federerem zapewnił sobie triumf w Pucharze Davisa w 2014 roku, kiedy to pokonali Francję 3-1 w finale Grupy Światowej. Po raz pierwszy w historii reprezentanci Kraju Helweckiego podnieśli „miskę na sałatę” nad głowami mistrzów najstarszych zawodów drużynowych w tenisie.
W 2009 roku, były numer jeden na świecie John McEnroe nazwał jego backhand jednym z najsilniejszych, jakie widział i opisał to uderzenie jako „najlepszy jednoręczny backhand w dzisiejszej grze.” W 2014 roku, przed French Open Wawrinka poprosił o zmianę imienia dla celów tenisowych z formy „Stanislas” na skróconą formę „Stan.”
Puchar Davisa i Igrzyska Olimpijskie
Wawrinka zadebiutował w Pucharze Davisa w lutym 2004 roku w meczu 1. rundy Grupy Światowej z Rumunią, w którym przegrał z Victorem Hănescu. Do 2016 roku rozegrał dwadzieścia cztery międzynarodowe mecze w tych zawodach z bilansem 22-13 w singlach i 4-12 w deblu. W 2014 roku wygrał Puchar Davisa.
Reprezentował Szwajcarię na Letnich Igrzyskach Olimpijskich w Pekinie w 2008 roku, gdzie startował jako dziewiąty zawodnik w grze pojedynczej mężczyzn. Druga runda stała się dla niego ostatnim etapem, gdy uległ Austriakowi Jürgenowi Melzerowi. Wystąpił w deblu mężczyzn z Rogerem Federerem i zdobył złoty medal po pokonaniu w finale szwedzkiej pary Simon Aspelin i Thomas Johansson 6-3, 6-4, 6-7(4-7), 6-3. Pod koniec 2008 roku on i Federer zostali uznani za najlepszą szwajcarską drużynę.
Brał także udział w Igrzyskach XXX Olimpiady w Londynie, gdzie był chorążym szwajcarskiej drużyny podczas ceremonii otwarcia. Przejął tę honorową rolę od Federera. W pierwszej rundzie singla przegrał z późniejszym zwycięzcą Brytyjczykiem Andym Murrayem. Razem z Federerem obronili olimpijski tytuł męskiego debla z pozycji numer sześć turnieju. Ostatecznie jednak zostali wicemistrzami, pokonując izraelską parę Jonatan Erlich i Andy Ram.
Australian Open 2014
Na Australian Open 2014 w Melbourne Park przyjechał w styczniu jako ósmy z nasion.
Po pokonaniu Kazachstańczyka Andreya Golubieva w drugim secie, pokonał Kolumbijczyka Alejandro Falla. Kanadyjczyk Vasek Pospisil wycofał się z trzeciej rundy i awansował do ósmej rundy bez rozegrania meczu. Tam pokonał rozstawionego z numerem 17 Hiszpana Tommy’ego Robredo bez straty seta, zaliczając dwa tiebreaki.
W ćwierćfinale stoczył pięciosetową walkę z numerem dwa na świecie i trzykrotnie broniącym tytułu Novakiem Djokoviciem, odrabiając straty w piątym gemie i ostatecznie wygrywając 9-7. Zwycięstwo to zakończyło czternastomeczową passę porażek. W ostatniej czwórce spotkał się z numerem siódmym turnieju Tomasem Berdychem, który podobnie jak Wawrinka po raz pierwszy dotarł do półfinału. W wyrównanym, czterosetowym meczu rozegrano trzy tiebreaki, z których dwa ostatnie padły łupem Szwajcarów. W finale pokonał numer jeden na świecie Rafaela Nadala. Było to pierwsze wspólne zwycięstwo z Hiszpanem, które zmniejszyło jego rekord meczów pasywnych do 1-12. Po Wielkim Szlemie awansował na najwyższy poziom w karierze, ponieważ został sklasyfikowany na pozycji nr 3, co oznacza, że jest szwajcarskim nr 1 przed Federerem.
Wawrinka został pierwszym od czasów Bruguery na French Open w 1993 roku, który pokonał dwóch najwyżej rozstawionych zawodników w jednym turnieju Wielkiego Szlema. Bruguera znokautował wtedy nr 1 Pete’a Samprasa i nr 2 Jima Couriera.5 Stał się także drugim człowiekiem spoza tak zwanej „Wielkiej Czwórki”: Federera, Nadala, Djokovica i Murraya, który wygrał singlowego Wielkiego Szlema od sezonu 2005. Tym samym powtórzył tytuł Juana Martína del Potro z US Open 2009. Ponadto był pierwszym tenisistą w historii, który znokautował Nadala i Djokovica podczas jednego turnieju wielkoszlemowego, a także drugim Szwajcarem po Rogerze Federerze, który triumfował w turnieju wielkoszlemowym.
French Open 2015
Na French Open 2015 na cegle był rozstawiony z numerem 8. W pierwszej rundzie pokonał w trzech setach tureckiego Marcela İlhana i w czterech serbskiego Dusana Lajovića. Bez straty seta przeszedł przez trzecią i czwartą rundę przeciwko Amerykaninowi Steve’owi Johnsonowi i rozstawionemu z numerem 12 francuskiemu turniejowi Gillesowi Simonowi. W ćwierćfinale pokonał numer dwa na świecie, Rogera Federera, z siłą i presją, z minimalną ilością błędów, co było ich pierwszym wspólnym zwycięstwem w Wielkim Szlemie. Po raz pierwszy wystąpił w paryskim półfinale, wygrywając w czterech setach z rozstawionym z numerem 14 Jo-Wilfriedem Tsongą.
W finale pokonał nr 1 na świecie Novaka Djokovica, odrabiając straty po przełamanym podaniu w czwartym secie i remisie 0:40 w kolejnej partii. Wygrał sześć z siedmiu ostatnich gemów, z dwoma przełamaniami w czwartym secie. Było to jego trzecie turniejowe zwycięstwo w tym sezonie, które stanowiło jego dziesiąty tytuł singlowy w ATP Tour.
W poniedziałkowej aktualizacji rankingów ATP 8 czerwca 2015 powrócił na pozycję nr 4, którą zajmował na początku sezonu. Djokovic po raz trzeci opuścił paryski finał niepokonany, nie zdobywając Wielkiego Szlema w karierze i wciąż nie zdobywając trofeum French Open.
Dzięki zwycięstwom nad dwoma najwyżej rozstawionymi zawodnikami w pojedynczym Wielkim Szlemie, Wawrinka powtórzył swój wyczyn z Australian Open 2014. Jednocześnie został pierwszym męskim mistrzem Rolanda Garrosa od 2002 roku i Alberto Costy, który został wyeliminowany w rundzie otwierającej poprzednią edycję, a także pierwszym zawodnikiem od czasów Wilandera w 1982 roku, który wcześniej wygrał juniorski French Open.
US Open 2016
Tuż przed rozpoczęciem US Open 2016 znalazł się z powrotem w pierwszej trójce tenisistów w rankingu ATP (Emirates ATP Rankings). Na korty w nowojorskim Flushing Meadow dotarł jako trzeci w kolejności tenisista.
W pierwszej rundzie pomścił porażkę z Fernando Verdasco z Hiszpanii, który znokautował go w tej samej rundzie w Queen’s Club w Londynie, a następnie pokonał Alessandro Giannessi z Włoch w trzech setach. Brakowało mu jednej piłki, by zostać wyeliminowanym w swoim pojedynku w trzeciej rundzie z brytyjskim tenisistą Danielem Evansem. Wawrinka awansował po ponad czterech godzinach, a następnie wyeliminował Ukraińca Ilję Marczenkę w czterech setach, by po raz czwarty z rzędu dotrzeć do ćwierćfinału US Open. Takiej samej liczby setów potrzebował w ćwierćfinałowym starciu z Juanem Martínem del Potro, którego pokonał w czterech poprzednich pojedynkach i zredukował do 3:4 w swoim rekordzie. W półfinale zmierzył się z szóstym Kei Nishikorim, którego pokonał w czterech setach, by po raz pierwszy w Nowym Jorku dotrzeć do finału.
W swoim trzecim finale Wielkiego Szlema zmierzył się z broniącym tytułu i numerem 1 na świecie Novakiem Djokovicem, z którym przed meczem miał negatywny bilans 4-19, przegrywając cztery z pięciu ostatnich meczów z nim, nie licząc finału na Roland Garros 2015. Szwajcar obronił 14 z 17 break pointów swojego przeciwnika w tym meczu, grał bardziej agresywnie i ostatecznie wygrał po 3 godzinach i 54 minutach walki. Przedłużył swoją ostatnią passę niepokonanych meczów do jedenastu i za każdym razem, gdy pokonywał Serba w Wielkim Szlemie, ostatecznie świętował zdobycie tytułu.
Życie prywatne
Urodził się w 1985 roku w Lozannie, w Szwajcarii, z ojca Niemca i matki Szwajcarki, posiada obywatelstwo szwajcarskie i niemieckie. Jego ojciec Wolfram Wawrinka, rolnik i pracownik socjalny, jest Niemcem o czeskich korzeniach. Jego ojcowski dziadek pochodził z pogranicza śląskiego, polsko-czechosłowackiego. Nazwisko Wawrinka jest pochodzenia polskiego. Jego matka Isabelle Wawrinka, z zawodu nauczycielka, jest Szwajcarką. Pracowała w rodzinnym gospodarstwie biodynamicznym „Ferme du Château” niedaleko Lozanny, połączonym z zamkiem w Saint-Barthélemy, gdzie pomagała klientom niepełnosprawnym i uzależnionym. Wawrinka dorastał w tym środowisku wraz ze swoim starszym bratem Jonathanem oraz młodszymi siostrami Djanaée i Naëlle. Ukończył Szkołę Waldorfską Rudolfa Steinera w Crissier.
Jego małżeństwo z Ilhamą Vuilloud (ur. 24 lutego 1974), byłą modelką i prezenterką telewizyjną, starszą od niego o jedenaście lat, odbyło się 15 grudnia 2009. Rodzina mieszkała w Saint-Barthélemy, a 12 lutego 2010 urodziła się im córka Alexia. Następnie na początku stycznia 2011 roku, szwajcarskie media, powołując się na Vuilloud, poinformowały, że Wawrinka rozstał się z rodziną, aby w pełni poświęcić się tenisowi, ponieważ miał cztery do pięciu lat na osiągnięcie dobrych wyników. Para ponownie zbliżyła się do siebie, zanim tenisista ogłosił rozwód na Facebooku 19 kwietnia 2015 roku. Następnego dnia Vuilloud stanowczo sprzeciwiła się wersji wydarzeń przedstawionej przez męża.
Po rozwodzie w 2015 roku związał się z chorwacką tenisistką Donną Vekic. Romans został nagłośniony przez Nicka Kyrgiosa, gdy ten wspomniał o dziewczynie w seksualnym kontekście skierowanym do Szwajcara podczas meczu na Rogers Cup 2015. Kyrgios został następnie ukarany przez ATP grzywną w wysokości 35 000 dolarów i otrzymał miesięczny zakaz gry w zawieszeniu jeśli popełni kolejne wykroczenia. Wawrinka i Vekic ogłosili swoje rozstanie w maju 2019 roku.
Przegląd trenerów
- Dimitri Zavialoff (2002-2010)
- Peter Lundgren (2010-2012)
- Magnus Norman (2013-2017)
- Richard Krajicek (2016)
- Paul Annacone (2017)
- Magnus Norman (od 2018)