Softball jest sportem bazującym na uderzeniach, który wywodzi się z baseballu. W grze biorą udział dwie drużyny po dziewięciu zawodników. Jedna drużyna jest na boisku, druga przy kiju – na zmianę. Pole ma kształt zbliżony do prostokąta. Zawodnicy łapiący piłkę ustawiają się w polu gry przy bazach. W porównaniu z baseballem piłka porusza się z mniejszą prędkością podczas uderzeń i odbić, jednak sama gra przebiega szybciej ze względu na większą skuteczność uderzeń i mniejszy rozmiar boiska.
Boisko do softballu
Boisko podzielone jest na pole gry, poza którym jest aut. Pole gry dzieli się dalej na pole wewnętrzne (infield), pole zewnętrzne (outfield) i obszar poza polem zewnętrznym (outfield).
Pole gry jest wyznaczone przez dwie linie bazowe lub linie ograniczające, które przecinają się pod kątem prostym na płycie głównej. Minimalna długość linii bazowych różni się w zależności od warunków gry (zobacz poniżej oficjalne pomiary). Ogrodzenie pomiędzy liniami bazowymi stanowi granicę pola gry. Jest ono jednakowo odległe od płyty głównej w każdym punkcie.
Za płytą główną znajduje się płot (zwany backstopem). Musi on znajdować się 25 i 30 stóp (7,62 i 9,14 metra) za płytą główną.
Bazy
Są to poduszki oddalone od siebie o 18 m. Nazywają się one kolejno: I baza, II baza, III baza i baza domowa. Mają kształt kwadratu, baza domowa jest pięciokątna. Biegacz, który zaczyna na płycie głównej, musi je obejść w tej kolejności i dopiero po powrocie na płytę główną otrzymuje punkt.
Baza główna jest wykonana z gumy. Jest to pięciokąt, połączenie prostokąta i trójkąta, o szerokości 17 cali (43 cm). Boki mają długość 8,5 cala (22 cm). Trójkąt wpisuje się w kąty proste utworzone przez linie bazowe.
Pozostałe bazy, z wyjątkiem domowej to kwadraty o boku 15 cali (38 cm), wykonane z płótna lub podobnego materiału i o grubości nie większej niż 5 cali (13 cm). Mata jest zwykle solidnie przymocowana na miejscu. Są one ponumerowane przeciwnie do ruchu wskazówek zegara jako pierwsza, druga i trzecia. Do pierwszej podstawy przylega i jest z nią połączona (w szczelinie) tak zwana „podstawa bezpieczeństwa”, oznaczona kolorystycznie jako „podwójna mata”. Jego celem jest zapobieganie zderzeniom pomiędzy pierwszym bazowym a biegaczem.
Biegacz biegnie z celem dotknięcia zewnętrznej strony podwójnej bazy, która jest pomarańczowa, po uderzeniu piłki, podczas gdy drużyna broniąca stara się wrzucić piłkę do wewnętrznej strony podwójnej bazy (białej) zanim biegacz przebiegnie na zewnątrz. Jednak nie na wszystkich polach istnieją takie podstawy bezpieczeństwa. Są one bardziej powszechne w konkursach kobiecych niż męskich. Podwójna podstawa jest wymagana w zawodach międzynarodowych.
Pole gry składa się z kwadratu i przyległego obszaru, w którym poruszają się zawodnicy. Pole zewnętrzne to pozostała przestrzeń pomiędzy liniami bazowymi a płotem pola zewnętrznego. Pole gry to zazwyczaj glina (żużel), a pole zewnętrzne to trawa.
Gracze
Dwie drużyny grają przeciwko sobie, każda z nich ma 9 zawodników.
Wyposażenie podstawowe graczy
- pałka
- hełm dla pałkarza
- rękawica
- piłka
- sprzęt dla łapacza
Atak
Gracze w kolejności od 1 do 9 odbijają piłkę. Ich celem jest okrążenie baz w kolejności od pierwszej bazy do płyty głównej i zdobycie w ten sposób punktu. Punkty mogą być zdobywane tylko w ataku, nigdy w obronie.
Obrona
Celem zawodników, którzy są ustawieni wokół pola jest uniemożliwienie innym zdobycia punktu. Może im się udać wyrzucić gracza z drużyny atakującej z gry (nie może on już biegać po bazach i tym samym zdobyć punktu), ale czasem im się to nie udaje i gracz zdobywa bazę, a po objechaniu wszystkich baz – punkt. Usunięcie zawodnika z drużyny atakującej nazywane jest autem.
Skład zawodników w obronie
Gracze w obronie (czyli w polu) nie są przypadkowo rozrzuceni po całym polu. Duże doświadczenie i historia doprowadziły grających w softball do podstawowych i najlepszych ustawień zawodników na boisku. Każdy z nich ma też nazwę i numer.
- Miotacz – stoi w odległości 12,2 stopy od pałkarza, prawie na środku pola gry i rzuca piłkę, którą pałkarz musi uderzyć.
- Łapacz – kuca za pałkarzem i nosi ochraniacze na głowie, tułowiu i obu nogach.
- Jest to bardzo podobne do bramkarza w hokeju. Ten zawodnik łapie piłki, które są podrzucane przez miotacza, gdy pałkarz ich nie trafia. Poza tym zarządza całą grą w obronie i jest „mózgiem” defensywy drużyny.
- Pierwszy bazowy – to zawodnik, który strzeże pierwszej bazy, bardzo często rzuca się do niego w czasie gry, więc musi umieć bardzo dobrze łapać.
- Drugi bazowy – zawodnik grający na tej pozycji pilnuje drugiej bazy, ale czasem zdarza się, że pilnuje też pierwszej. Żeby mu to ułatwić, staje na środku między 1 a 2 bazą.
- Trzeci bazowy – ten zawodnik stoi przed trzecią bazą i jak mówi jego nazwa, pilnuje tylko trzeciej. Stoi on najbliżej pałkarza i dlatego musi mieć bardzo dobrą reakcję, by móc łapać ostre swingi.
- Łącznik – Podobnie jak drugi bazowy, łącznik również stoi na środku, ale między trzecią bazą a drugą. Jak sama nazwa mówi, łączy on 2 i 3 bazę i strzeże obu z nich.
Aut
Jest więcej sposobów na to, by gracze defensywni mogli pokonać atakujących przeciwników.
- Wypad przez podanie – pałkarz trafia w piłkę. Zawodnik łapie ją w swoją rękawicę i podaje do bazy, do której biegnie pałkarz. Zawodnik drużyny broniącej się stoi już na bazie i łapie piłkę od swojego kolegi z drużyny. Jeśli im się uda, zanim biegacz tam dotrze – to jest out. Jeśli pałkarz biegnie tak szybko, że nie zdąży, dostaje pierwszą bazę i uznajemy to za bezpieczne.
- Aut z powietrza – jeśli pałkarz uderzy piłkę w powietrzu, a zawodnicy złapią ją, zanim uderzy o ziemię, pałkarz jest out.
- Atrike out – pałkarz nie wybija trzech dobrych piłek, które rzuca do niego miotacz.
- Touch out – zawodnik dotyka piłki do biegacza, który nie stoi przy tablicy.
- Wykluczenia – są to wykluczenia za nieprzestrzeganie zasad
Zmiana
Kiedy obrońcom udaje się wykonać trzy outy, następuje zmiana – zawodnicy, którzy wcześniej byli w obronie, przechodzą do ataku, a ci, którzy byli w ataku, przechodzą do obrony. Cała ta wymiana nazywana jest inningiem. W normalnej grze jest 7 takich zmian.
Różnice między baseballem a softballem
- gra większą piłką
- gra się na mniejszym polu
- używany jest kij o innym kształcie
- miotacz wykonuje ruch od dołu, w baseballu od góry
- Istnieją niewielkie różnice w zasadach tych dwóch sportów
Historia softballu – skąd się wziął?
W 1887 roku w Święto Dziękczynienia (czwarty czwartek listopada) około 20 młodych mężczyzn zostało zaproszonych przez maklera giełdowego George’a Hancocka do chicagowskiego Farragut Boat Club by zagrać w „halowy baseball”. Do gry George Hancock użył swojej własnej gumowej rękawicy bokserskiej, trzonka od miotły zamiast kija i narysował kredą na podłodze pole gry. Tej nocy w grze padło 80 rekordów i narodził się nowy sport.
Pierwszy zbiór zasad został opublikowany przez Hancocka w 1889 roku. W 1895 roku Lewis Robert Sr. przeniósł grę na zewnątrz – straż pożarna w Minneapolis zaczęła ją prowadzić jako ćwiczenie dla strażaków, gdy czekali na alarm. W tamtym czasie softball nazywany był „piłką z kocich lig” (kitten=kot). Nazwa „softball” pojawiła się dopiero w 1926 roku, kiedy to Walter Hakanson z YMCA (Young Men’s Christian Association) wykorzystał ją do założenia The Colorado Amateur Softball Association. Nastąpiło także ujednolicenie zasad, a pierwszy publiczny turniej odbył się w 1930 roku.
W 1933 roku z okazji Światowych Targów w Chicago odbył się pierwszy w historii krajowy turniej amatorskiego softballu, a wkrótce potem reporter, który napisał o tym wydarzeniu, Leo Fischer, pomógł założyć Amerykańskie Stowarzyszenie Amatorskiego Softballu (ASA). W 1952 roku została założona Międzynarodowa Federacja Softballu (ISF). Od 1965 roku regularnie rozgrywane są zawody Women’s World Series, a od 1966 roku zawody Men’s World Series.
W 2013 roku w wyniku historycznego połączenia Międzynarodowej Federacji Softballu (ISF) i Międzynarodowej Federacji Baseballu (IBAF) powstała Światowa Konfederacja Baseballu i Softballu (WBSC), która obecnie zrzesza 208 federacji narodowych ze 141 krajów.