Racketlon to czwórbój sportów z wykorzystaniem rakiety – tenis stołowy, badminton, squash i tenis ziemny. Mecz racketlonowy składa się z czterech setów, po jednym w każdej dyscyplinie. W każdym z tych setów zawodnicy grają do 21 punktów (tak jak w badmintonie), ale zwycięzcą meczu nie jest ten, kto wygra najwięcej setów, ale ten kto zdobędzie najwięcej punktów ogółem.
Zasady
Aby sport mógł być uznany za racquetlonowy, muszą być spełnione trzy zasady:
- Gra musi obejmować następujące cztery dyscypliny sportowe: tenis stołowy, badminton, squash i tenis ziemny. Muszą być one rozgrywane w tej samej kolejności.
- Zawodnicy grają ze sobą we wszystkich czterech dyscyplinach sportowych z identycznym formatem setów w każdej z nich.
- Każdy punkt musi się liczyć. Gracz (para), który zdobędzie najwięcej punktów w sumie, zostaje zwycięzcą.
Zasady dla singli
W racketlonie obowiązują nieco odmienne zasady w wersji single i debel. Oto zasady stosowane w grze pojedynczej.
Punktacja
a) Set rozgrywany jest do 21 punktów z dwoma punktami różnicy
Każda gra kończy się przyznaniem punktu zwycięzcy seta. Zwycięzcą seta jest zawodnik, który pierwszy osiągnie 21 punktów z wyjątkiem sytuacji 20-20, kiedy set jest przedłużony do dwupunktowej przewagi. Koniec seta będzie miał miejsce przy wyniku np. 22-20 lub 25-23, ale nigdy 21-20.
b) Suma punktów: zwycięzcą meczu Racketlonu nie jest ten, kto wygra najwięcej setów, ale najwięcej punktów. Oznacza to, że możliwe jest przegranie trzech z czterech setów, a mimo to wygranie meczu.
c) Tiebreak: Jeśli po 4 setach obaj zawodnicy mają dokładnie taką samą liczbę punktów, obowiązuje tiebreak Gummiarm: Rozgrywany jest jeden pojedynczy punkt, znany jako Gummiarm tiebreak.
Co to jest Tiebreak Gummiarm? Oznacza on, że zwycięzca pojedynczego punktu jest jednocześnie zwycięzcą całego meczu. Serw i strona kortu są ustalane w drodze losowania. Zwycięzca losowania decyduje, kto będzie serwował i kto będzie po której stronie kortu. Przegrany otrzymuje pozostały wybór. Serwujący decyduje, z której strony (lewej czy prawej) będzie serwować.
Serwy i strony kortu
a) Losowanie: pierwotna kolejność serwowania przyjmowania i podawania piłki w każdym z czterech setów jest ustalana w pojedynczym losowaniu przed meczem, zgodnie z następującą procedurą:
Zwycięzca losowania decyduje, czy w tenisie stołowym rozpocząć serwowanie czy przyjmowanie. Zawodnik, który zacznie serwować w tenisie stołowym, zacznie odbierać w badmintonie, zacznie ponownie serwować w squashu i zacznie odbierać w tenisie.
W każdym secie (z wyjątkiem squasha) zawodnik, który rozpoczyna odbiór, decyduje, z której strony rozpocząć seta.
b) Każdy zawodnik serwuje dwa razy: Po każdych 2 punktach serw przechodzi do innego gracza. Pierwszy z nich jest zawsze serwowany z prawej strony (z wyjątkiem tenisa stołowego). Drugi jest podawany z lewej strony.
c) Przejście przy 11: gracze zmieniają strony w momencie, gdy ktoś pierwszy osiągnie 11 punktów.
d) Jedno podanie dla każdego przy punktacji 20-20: Przy stanie 20-20 serwis zmienia się po każdym punkcie aż do zakończenia setu. Pierwsze dwa podania są z prawej strony, następne dwa z lewej itd.
e) Dwa serwy w tenisie: W secie tenisowym serwujący ma dwa podania – pierwszy i drugi serwis (tak jak w normalnym tenisie). Nie jest to jednak stosowane w tiebreaku Gummiarm.
Czas gry i przerwy między setami
a) Jedna minuta: Maksymalna przerwa trwająca jedną minutę jest dozwolona przy zmianie stron (po osiągnięciu 11 punktów) w każdym secie.
b) 3+3 minuty: przerwa między setami może być maksymalnie wydłużona do „3+3” minut, co oznacza, że rozgrzewka do kolejnej dyscypliny odbędzie się w ciągu 3 minut po zakończeniu poprzedniej.
Kary i przewinienia obowiązujące na kortach
Za każde przewinienie (ocenione przez sędziego) takie jak przeklinanie, grożenie, rzucanie rakietą, opóźnianie lub niebezpieczna gra itp. zawodnik zostanie ukarany w następujący sposób (bez względu na rodzaj meczu):
- Pierwszy incydent – ostrzeżenie
- Drugi incydent – gracz traci punkt
- Trzeci incydent – zawodnik traci seta
- Czwarty incydent – gracz przegrywa mecz i zostaje wyeliminowany z turnieju
Przerwy w przypadku kontuzji
a) Jedna przerwa 5-minutowa dla każdego – Każdy zawodnik ma prawo do pięciominutowej przerwy z powodu kontuzji raz na mecz
b) Krwawienie – W przypadku krwawienia obowiązuje ta sama zasada co powyżej.
c) Zderzenia – Jeśli jakakolwiek kontuzja jest wynikiem zderzenia z przeciwnikiem, sędzia może dać zawodnikowi tyle czasu ile potrzebuje i jeśli to konieczne, ukarać drugiego zawodnika.
Zasady racketlonu dla meczu deblowego
Zasady obowiązujące dla meczu singli obowiązują także w meczu deblowym. Konieczne są jednak pewne uzupełnienie. Oto doprecyzowanie zasad dla debla:
Zawodnicy na korcie
Obaj zawodnicy z każdej pary muszą być na korcie. Wyjątkiem jest squash, który jest rozgrywany zawsze jako singiel.
Losowanie
Podobnie jak w singlach losowanie przeprowadzone przed meczem zadecyduje, która drużyna rozpocznie serwowanie w każdym secie i która drużyna wybierze stronę do gry. W przypadku debla drużyna serwująca (w każdym secie) decyduje, który z zawodników będzie serwował. Podobnie strona odbierająca decyduje, który z dwóch graczy zacznie odbierać. Strona przyjmująca może dokonać wyboru gdy już wie, kto będzie serwował. Ta zasada dotycząca serwowania, przyjmowania i strony kortu odnosi się do wszystkich setów z wyjątkiem squasha.
Każdy serwuje dwa razy
Podobnie jak w singlu każdy mecz składa się z 2 serwów, co oznacza, że każdy z serwujących dostaje dwie szanse zanim prawo do serwu przejdzie na kolejnego serwującego. Oczywiście z wyjątkiem dogrywki 20-20, w której serw przechodzi po każdym punkcie.
Z prawej potem z lewej
Tak jak w singlu, pierwszy serw w każdym gemie odbywa się zawsze z prawej strony, a drugi z lewej. Z wyjątkiem tenisa stołowego, gdzie serwuje się zawsze z prawej strony, jak w standardowym deblu pingpongowym.
Pozostałe informacje
Kolejność zawodników przy serwowaniu w badmintonie i tenisie jest następująca: para AB kontra para CD, serwuje się naprzemiennie w kolejności A, C, B i D. Wyjątkiem jest serw w tenisie stołowym, który zaczyna się od A – C – B – D, a następnie po wymianie stron, gdy wynik osiągnie 11 punktów, kolejność serwowania zmienia się na A – D – B – C itd.
Liczenie setów kończy się w następujący sposób: każdy zawodnik z każdej pary ma dwa podania, które są wymieniane na przemian. Para, która pierwsza osiągnie 21 punktów – wygrywa. Jeśli wynik wynosi 20:20, serwy są zmieniane po kolei i wygrywa ta para, która jako pierwsza osiągnie dwupunktową różnicę.
Jeśli po rozegraniu czterech spotkań pary mają taki sam wynik, set tenisowy zostaje przedłużony o jedną piłkę (Gummiarm tiebreak) z tylko jedną próbą serwu. Zwycięzca tej piłki jest zwycięzcą całego meczu. Wybór pomiędzy podaniem a przyjęciem piłki tiebreakera będzie zależał od losowania.
Squash jest rozgrywany singlowo do 21 punktów, ale w dwóch częściach. Gdy startująca para osiągnie 11, druga para rozgrywa seta do końcowego wyniku.
Historia racketlonu
Początki racketlonu miały miejsce w Finlandii w połowie lat 80-tych, gdzie cztery osoby reprezentujące każdą z czterech federacji sportowych stworzyły grę, którą nazwały mailapelit (gry rakietowe). Pierwsze mistrzostwa Finlandii odbyły się w Helsinkach w 1986 roku. Po tym wydarzeniu sport szybko rozrósł się do rozmiarów, w których w niektórych innych turniejach brało udział prawie 400 osób. Od tego momentu stało się jasne, że mailapelit to sport, który odniesie sukces i to nie tylko w okolicy. Mistrzostwa Finlandii nadal są organizowane co roku, mimo że miejsce ich rozgrywania zostało przeniesione z Helsinek do Lahti.
Najpierw Finlandia, potem Szwecja
W Szwecji racketlon pojawił się w późnych latach 80-tych. To właśnie wtedy wielokrotny mistrz Szwecji, Peter Landberg, zorganizował pierwsze zawody. W następnym roku (1990) odbyły się pierwsze mistrzostwa Szwecji i od samego początku cieszyły się one sporym zainteresowaniem, gdyż wzięło w nich udział aż 218 osób. Od tego czasu Peter Landberg organizuje mistrzostwa co roku. W rezultacie racquetball stał się dość dobrze ugruntowanym sportem i nie był już tak nieznany.
Skąd pochodzi nazwa Racketlon?
W pierwszych latach szwedzki racketlon przeszedł duży rozwój. Na początku nazwa „racketlon” nie była nam znana. Zamiast tego użyto nazwy „Racket Championship”. Zasady też różniły się od tych dzisiejszych. Pierwotnie celem było zachowanie charakterystycznych zasad liczenia w każdym z tych sportów. To znaczy, że w tenisie gra się do 6 gemów, w badmintonie do 15 punktów i tak dalej. Ta metoda liczenia wymagała jednak dość skomplikowanej matematyki. Doprowadziło to do tego, że po wyrównanym pojedynku często nie było wiadomo, który zawodnik tak naprawdę wygrał.
Następnie w 1994 roku, wprowadzono obecne zasady liczenia. Okazało się, że w Finlandii gra się w podobną grę, mailapelit. Fińska gra zawierała te same dyscypliny sportowe, ale liczenie było inne i o wiele prostsze: każdy set rozgrywany jest do 21 punktów, a ten kto zdobędzie ich najwięcej, zostaje zwycięzcą. Określono wspólną nazwę „racketlon„, zasady te zostały wprowadzone i w 1994 roku na mistrzostwach Szwecji w racketlonie używano już fińskiego sposobu liczenia.
Dziś racketlon wciąż się rozwija, stając się znanym sportem, a w różnych częściach świata odbywają się różnorodne turnieje.