Piłka wodna to gra w piłkę, w której dwie drużyny grają przeciwko sobie. Każda drużyna składa się z 13 zawodników. Od 2019 roku, w oficjalnych meczach LEN i FINA, skład drużyny składa się z 11 zawodników i dwóch bramkarzy. Zawsze jest jeden bramkarz i sześciu zawodników z pola. Czas gry podzielony jest na cztery części. Celem graczy jest zdobycie jak największej ilości bramek przeciwko przeciwnikowi. W water polo gra się w basenie o głębokości większej niż 1,8 metra, tak aby zawodnicy nie mogli stać na dnie podczas gry. Water polo jest jednym z najbardziej wymagających fizycznie sportów ze względu na częste osobiste starcia, poruszanie się w wodzie i koordynację ruchów.
Podczas meczu drużyny wyróżniają się czapkami w kontrastujących kolorach, które oprócz numeru muszą posiadać plastikową osłonę uszu. Bramkarz nosi czerwoną czapkę. Zawodnicy mogą trzymać piłkę tylko jedną ręką (z wyjątkiem bramkarza, który może używać obu rąk w swojej strefie). Piłka do water polo ma specjalną powierzchnię, a jej gumowa, chropowata struktura ułatwia operowanie nią jedną ręką. Water polo jest sportem kontaktowym i faule, zwykłe błędy i rażące pomyłki (karane odesłaniem lub rzutem karnym) są powszechne.
Piłka wodna jest bardzo popularne na Węgrzech, we Włoszech, w Hiszpanii, Chorwacji, Serbii, Czarnogórze, USA i Australii.
Zasady gry w piłkę wodną
Zasady gry w water polo ewoluowały przez długi okres czasu, a ich podstawy zostały położone w 1870 roku; w 1891 roku w Stanach Zjednoczonych opublikowano nowe zasady. Dopiero w 1908 roku zasady zostały ujednolicone. W 1948 roku, po Igrzyskach Olimpijskich w Londynie, zatwierdzono nowe zasady, które sprawiły, że gra stała się szybsza i bardziej przyjazna dla widzów. Druga rewolucja w zasadach nastąpiła w 1966 roku, a trzecia rewolucja została zapoczątkowana przez szczegółową rewizję zasad w 1977 roku. Duża zmiana zasad miała miejsce w 2005 roku, kiedy to pierwotne linie 4m i 7m zostały zastąpione liniami 5m, czas na atak został skrócony z 35 do 30 sekund itd. Nowa wersja Zasad obowiązuje od 2019 roku i znów zaszły w niej znaczące zmiany.
Podstawowe zasady od 2019 r.
Drużyny zwykle noszą białe lub niebieskie czapki, bramkarze czerwone.
Dwie drużyny przystępują do gry z maksymalną liczbą 13 zawodników, w tym dwóch bramkarzy. W kategoriach młodzieżowych Czeska Federacja Water Polo może ustalić inną liczbę zawodników. Na boisku znajduje się bramkarz i sześciu zawodników z pola. Pozostali zawodnicy oraz rezerwowy bramkarz są przygotowywani jako zmiennicy na ławce rezerwowych poza boiskiem. Zmiana zawodników jest dozwolona w każdym momencie gry, poza czasem pomiędzy przyznaniem rzutu karnego a jego wykonaniem. Zawodnicy drużyny muszą nosić nakrycia głowy z elastycznymi nausznikami i numerami od 1 do 13 w kolorze kontrastującym z kolorem przeciwnika i kolorem piłki. Bramkarze powinni nosić czerwone czapki z numerami 1 i 13.
Basen do gry w polo wodne
Wymiary basenu są tak ustalone, że długość powinna wynosić od 20 do 30 metrów, szerokość od 10 do 20 metrów, a głębokość basenu powinna być większa niż 1,8 metra. Boki basenu są oznaczone kolorami z czterema różnymi liniami:
- kolor biały – bramka i linia środkowa,
- czerwony – 2 metry od linii bramkowej,
- żółty – 6 metrów od linii bramkowej,
- czerwona – 5 metrów od linii bramkowej, wskazująca miejsce na rzut karny
Gra podzielona jest na cztery części (ćwiartki), których długość zależy od kategorii wiekowej graczy – dorośli grają jedną ćwiartkę przez 8 minut, dzieci i młodzież grają przez 6-8 minut w zależności od wieku. Drużyna ma 30 sekund na atak, do tego czasu musi oddać strzał lub uzyskać przewagę w grze w przewadze. Jeśli po strzale drużyna atakująca odzyskuje posiadanie piłki, to czas jej posiadania, włączając w to grę w przewadze lub rzut rożny, wynosi tylko 20 sekund. Każda drużyna ma prawo do 2 przerw na żądanie w czasie gry.
Faule w wadnym polo
W water polo istnieją trzy rodzaje fauli (= błędów):
- Zwykły faul, po którym drużyna przeciwna otrzymuje rzut wolny (np. odepchnięcie kolegi z drużyny, uderzenie piłki pięścią, odbicie się od dna basenu, przeciągnięcie, złapanie piłki obiema rękami itp,)
- Rażące przewinienie, zawodnik popełniający błąd zostaje wyrzucony na 20 sekund (np. utrudnianie ruchu zawodnikowi drużyny przeciwnej, przytrzymywanie zawodnika drużyny przeciwnej, kopnięcie lub uderzenie zawodnika drużyny przeciwnej, uniemożliwienie zawodnikowi drużyny przeciwnej wykonania rzutu wolnego, niesportowe zachowanie, przeklinanie itp,)
- Rażący błąd, który skutkuje przyznaniem rzutu karnego drużynie zawodnika popełniającego błąd (np. zawodnik popełnia błąd w polu pięciu metrów i uniemożliwia zdobycie bramki, zawodnik, który został odesłany, przeszkadza w grze, zawodnik ściąga bramkę, próbując zapobiec zdobyciu bramki itp.)
Jeśli podczas meczu zawodnik zgromadzi trzy błędy osobiste (wykluczenia), zostaje odesłany na resztę meczu i może wejść za niego rezerwowy. Jeśli zawodnik popełni błąd uznany za brutalność (kopnięcie lub uderzenie ze złym zamiarem), zostaje odesłany na resztę meczu, zarządza się rzut karny, a zawodnik rezerwowy nie może wejść do gry przed upływem 4 minut czasu gry. Nad przestrzeganiem zasad czuwa korpus sędziowski składający się z dwóch sędziów głównych, dwóch sędziów bramkowych, rejestratorów i chronometrażystów. Liczba sędziów jest dostosowywana w zależności od rangi zawodów.
Zawody w Water Polo
Igrzyska Olimpijskie
Aby uzyskać więcej informacji, zobacz Water polo na Letnich Igrzyskach Olimpijskich.
Męskie water polo zostało włączone do Igrzysk Olimpijskich już w 1900 roku i jest tym samym jednym z najstarszych sportów drużynowych na Olimpiadzie, obok np. piłki nożnej, krykieta, rugby, horse polo itp. Co ciekawe, kobiece water polo zostało dodane do programu igrzysk dopiero sto lat później, w 2000 roku podczas igrzysk w Sydney. W pierwszych latach Wielka Brytania była najbardziej utytułowaną drużyną na Igrzyskach, ale to Węgry i Serbia zdobyły najwięcej medali w rywalizacji mężczyzn. Na Igrzyskach Olimpijskich w Rio de Janeiro w 2016 roku Serbia zdobyła złoty medal, Chorwacja zajęła drugie miejsce, a Włochy zdobyły brąz. W rywalizacji kobiet wielokrotnie górą były Australijki i Amerykanki. Na Igrzyskach Olimpijskich w Rio de Janeiro USA obroniły złoty medal, Włochy zdobyły srebro, a Rosja zajęła trzecie miejsce.Water polo na Letnich Igrzyskach Olimpijskich W 1956 roku odbył się prawdopodobnie najsłynniejszy mecz water polo pomiędzy Węgrami a Związkiem Radzieckim. Ten półfinałowy mecz znany jest jako Melbourne Bloodbath i był tematem filmu Quentina Tarantino Freedom’s Fury.
Puchar Świata
Od 1979 roku FINA jest gospodarzem Mistrzostw Świata. Od 2002 roku turnieje odbywają się w odstępach czteroletnich. Ostatnie mistrzostwa świata w kategorii mężczyzn odbyły się w Ałmatach w Kazachstanie, gdzie Serbia obroniła tytuł mistrza świata, Węgry zdobyły srebrny medal, a Chorwacja brązowy. Ostatnie Mistrzostwa Świata Kobiet w Chanty-Mansyjsku zostały zdominowane przez Amerykanki, drugie miejsce zajęły Australijki, a trzecie Hiszpanki.
Mistrzostwa Świata
Zawodnicy mogą trzymać piłkę tylko jedną ręką.
Water polo jest również rozgrywane na Mistrzostwach Świata w pływaniu, organizowanych przez FINA. Mistrzostwa te odbywają się w dwuletnich odstępach, a gospodarzem ostatniego turnieju była Rosja i rozegrano go w Kazaniu. Mistrzostwa te obejmują zarówno kategorie kobiece, jak i męskie.
Mistrzostwa Europy
Mistrzostwa Europy organizowane są przez LEN co dwa lata. Pierwszy turniej był tylko męski i odbył się w 1926 roku w Budapeszcie, kobiety dołączyły do turnieju w 1985 roku podczas turnieju w Oslo. Ostatni turniej odbył się w Belgradzie w 2016 roku i Serbia zdobyła złoto po raz trzeci, mimo że nadal jest druga w ogólnym rankingu sukcesów turniejowych – w rankingach prowadzą Węgry. Spośród europejskich drużyn kobiecych najbardziej wyróżniają się Węgry, Włochy i Holandia, które podczas turnieju w Belgradzie w 2016 roku zdobyły złoto, Holandia srebro, a Włochy brąz.
Liga Mistrzów Piłki Wodnej
Federacja Pływacka LEN organizuje również europejską ligę na poziomie klubowym. Najbardziej utytułowane drużyny w Europie to HAVK Mladost Zagrzeb (Chorwacja), VK Partizan Belgrad (Serbia), które wygrały po siedem razy oraz Pro Recco (Włochy), które wygrały Ligę Mistrzów w sumie osiem razy. Jug Dubrovnik (Chorwacja) wygrał sezon 2015/2016.
Historia powstania Wodnego Polo
Istnieją dwie teorie na temat pochodzenia water polo. Według pierwszego z nich, water polo wywodzi się od graczy siedzących na beczkach (niektóre teorie mówią nawet o tym, że gracze malują beczki tak, by przypominały konie) i poruszających piłką za pomocą wioseł. Podobieństwo tej gry do końskiego polo dało początek nazwie water polo.
Druga teoria umiejscawia początki water polo w Anglii. Zgodnie z tą teorią water polo powstało, by uczynić sport pływacki bardziej atrakcyjnym dla widzów, a w 1869 roku promotorzy pływania wpadli na pomysł zorganizowania meczu w „piłkę wodną”. Początkowo gra miała niewiele zasad, celem było zdobycie jak największej liczby bramek przeciwko przeciwnikowi, prawie nie było fauli, dlatego gra często przypominała bardziej mecz grecko-rzymski i zyskała sporą popularność w Anglii.
Jest prawdopodobne, że obie te teorie są poprawne i że water polo wyewoluowało z połączenia tych sportów.
Podstawy zasad zostały stworzone przez Sir Williama Wilsona i jego kolegów z Londyńskiego Klubu Pływackiego w 1870 roku, z tą różnicą, że w tamtym czasie w grze brały udział tylko trzyosobowe drużyny. Pierwszy oficjalny mecz został rozegrany w 1874 roku. Drugim krajem, w którym zaczęto grać w water polo były Stany Zjednoczone – w 1888 roku powstała drużyna w Bostonie (BAA), dwa lata później w Nowym Jorku (NYAC). W 1890 roku na mecz pomiędzy tymi dwoma drużynami przyszło 14 000 widzów.