Na wstępieni trzeba powiedzieć, że Netball to nie jest siatkówka. Netball powstał jako kobiecy sport, który wyewoluował w USA w latach 90-tych z koszykówki. Netball stał się również popularny w krajach Commonwealthu, a w 1960 roku powstała Międzynarodowa Federacja Netballa. Mistrzostwa, które odbywają się co cztery lata, po raz pierwszy zorganizowano w 1963 roku. Największy sukces w zawodach odniosła wtedy Australia, a tuż za nią uplasowała się Nowa Zelandia. Netball jako dyscyplina nie ma też polskiej nazwy lub polskiego tłumaczenia. Mówimy po prostu Netball.
Podczas gdy Netball rozwijał się najpierw jako gra głównie dla kobiet i dziewcząt, obecnie grają w niego chłopcy i dziewczęta oraz kobiety i mężczyźni.
Zasady Netballa
Drużyna posiadająca piłkę, poprzez bieganie, skakanie, rzucanie i łapanie próbuje przenieść ją i umieścić w koszu. Natomiast drużyna przeciwna używa defensywnych ruchów i strategii, by temu zapobiec i odebrać piłkę drużynie przeciwnej. Zwycięzcą meczu zostaje drużyna, która zdobędzie większą liczbę punktów.
Gracze mają określone obszary, w których mogą się poruszać. Po każdym koszu (punkcie) gra jest wznawiana, a drużyny rozpoczynają na zmianę. Zasady oparte są na podstawowych wartościach równych szans, fair play oraz szacunku dla umiejętności i bezpieczeństwa przeciwnika.
Każda drużyna składa się 7 zawodników, którzy są zastępowani tylko w przypadku kontuzji. Rozgrywane są cztery piętnastominutowe kwarty, kontrolowane przez dwóch sędziów. Piłka nie może być kozłowana, a zawodnik nie może jej trzymać dłużej niż 3 sekundy. Piłka może być rzucana jedną lub obiema rękami. Nie można używać pięści i stóp do odbijania piłki. Piłka nie może być również rzucona na więcej niż jedną trzecią powierzchni boiska. Pole gry jest podzielone na tercje i koła bramkowe, a zawodnicy, którzy mają na koszulkach inicjały swoich pozycji, nie mogą ich opuszczać. Zawodnik nie może zbliżyć się na odległość mniejszą niż 91 cm (3 stopy) do przeciwnika, który jest w posiadaniu piłki.
Czas gry
Mecz składa się z czterech kwart, każda po 15 minut gry z przerwą 4 minut pomiędzy pierwszą i drugą oraz trzecią i czwartą. Przerwa w połowie meczu wynosi 12 minut (z wyjątkiem, gdy zgodą organizatora zawodów i obu drużyn, połowa czasu gry może wynosić 8 minut).
Drużyny zmieniają strony przy wejściu do gry w każdej kwarcie. Gra nie może przekroczyć określonego czasu, z wyjątkiem sytuacji, gdy drużyna otrzymuje rzut karny. Wtedy sędzia mierzący czas zasygnalizuje przerwanie gry i informuje zawodników, że czas zostaje wstrzymany, aby wykonać rzut karny. W nagłych wypadkach przerwa lub czas może zostać przedłużony decyzją sędziów.
Boisko do Gry
Boisko ma kształt prostokąta. Nawierzchnia powinna być drewniana (najlepiej drewniana sprężysta), ale może być wykonana z innego materiału pod warunkiem, że jest bezpieczna.
- Dwa dłuższe boki boiska nazywane są liniami bocznymi i mierzą 30.5 m
- Dwa krótsze boki nazywane są liniami bramkowymi i mierzą 15.25 m
- Dwie linie równoległe do linii bramkowych dzielą boisko na trzy równe obszary. Linie te nazywane są liniami poprzecznymi. Środkowy obszar jest nazywany tercją środkową, a dwa końcowe obszary są tercjami bramkowymi.
- Na środku boiska znajduje się okrąg o średnicy 0.9 m. Nazywa się je kołem środkowym.
- Koło bramkowe znajduje się na każdym końcu boiska. Jest to półkole o promieniu 4.9 m, którego środek jest środkiem zewnętrznego punktu linii bramkowej.
- Wszystkie linie (najczęściej białe) mają szerokość 50 mm i są częścią boiska, które obrysowują.
Ruch na boisku podczas gry
Drybling nie jest dozwolony, ale po otrzymaniu podania zawodnik może zrobić jeden krok:
Jeśli zawodnik stoi na ziemi jedną nogą w momencie podania, może obrócić się na bok i przenieść drugą nogę. Jeśli jednak poruszy stopą, na której stała w momencie wykonania podania, musi podać piłkę dalej zanim ta stopa ponownie dotknie ziemi.
Zawodnik może wykonać krok dowolną stopą, o ile w momencie podania stał na obu stopach. Jeśli skacze, musi podać lub strzelić zanim wyląduje.
Zdobycie kosza w Netballu
Bramka lub kosz zostaje zdobyty, gdy piłka zostanie wrzucona do obręczy przez zawodnika stojącego w dowolnym miejscu półkola zaznaczonego na ziemi wokół każdego słupka bramki. Na każdym końcu boiska znajduje się krąg bramkowy, po jednym dla każdej drużyny. Tylko strzelec i atakujący mogą oddawać rzuty. Nikt innny. Po strzeleniu gola piłka wraca na środek boiska, a zawodnik zajmujący pozycję Centrum rzuca piłkę ze środkowego koła zaznaczonego na ziemi.
Kosz do Gry w Netballa
Słupek bramki umieszczony jest w połowie każdej linii bramkowej. Składa się on z
następujących elementów:
- Pionowego metalowego słupa o średnicy 65-100 mm (2.5-4 in) i wysokości 3.05 m (10 ft).
- Tyczka jest włożona w ziemię lub umieszczony pod podłogą tak, że gdy jest uderzany minimalnie się porusza, ale pozostaje stabilna. Umieszczona tak, aby tył tyczki znajdował się na zewnętrznej krawędzi linii bramkowej.
- Pokryty wyściółką o jednolitej grubości nie większej niż 50 mm i rozciągającą się na całej długości tyczki.
Zawodnicy na boisku i ich pozycje
W każdej drużynie jest siedmiu zawodników, a każdy z nich ma swoją konkretną pozycję na boisku. Każda pozycja ma określony cel i przypisaną część boiska, na której zawodnik może przebywać. Pozycje to: Strzelec, Atakujący, Skrzydłowy, Środkowy, Obrona na skrzydle, Obrona na bramce i Bramkarz.
Wzajemny kontakt w netballu i faule
Faul osobisty zawodnika (kontakt, popchnięcie) w polu bramkowym karany jest rzutem karnym. Zawodnik, który popełnił błąd nie może ruszyć się ze swojego miejsca, dopóki gra nie zostanie wznowiona rzutem.
Faul w polu bramkowym może zostać ukarany rzutem do kosza (rzut bezpośrednio do kosza bez podania do przeciwnika) lub rzutem karnym. To zależy od gracza. Naruszenie zasad dotyczących ruchu lub stref karane jest rzutem wolnym. Gra zostaje zatrzymana, a piłka zostaje wyrzucona z miejsca, w którym nastąpiło przewinienie.
Techniki gry w Netballu
Podanie
Podanie można wykonać rzucając piłkę, odbijając ją od ziemi, ale nie turlając jej płasko. Piłkę można pchać i uderzać (nie z zamkniętą pięścią). Niezamierzony kontakt innej części ciała z piłką nie jest naruszeniem zasad.
Obrona
Zawodnicy defensywni nie mogą znajdować się bliżej zawodników ofensywnych niż 92 cm. Żadne zastraszanie nie jest dozwolone. Każdy kontakt z zawodnikiem trzymającym piłkę jest faulem.
Strzał do kosza
Zawodnicy strzelają do kosza po stronie przeciwnika. Piłka trzymana jest nad głową i rzucana przez wyprostowanie kolan podczas strzału. Idealna trajektoria strzału jest wysoka, tak by piłka wpadła pionowo do bramki.
Przykładowy mecz Netball: