Kickboxing to sport, który wykorzystuje techniki pochodzące ze wschodnich, jak również z zachodnich sztuk walki. W kickboxingu pojedynek odbywa się na stojąco, a walka na ziemi jest zabroniona. Jeśli jeden z zawodników upadnie, konfrontacja zostaje wstrzymana do czasu, aż zawodnik wstanie i będzie w stanie kontynuować (do tego czasu zwykle następuje odliczanie).
Kick boxing w wersji Full Contact i Semi-Contact
Kickboxing można uprawiać na dwa sposoby. Pierwszym z nich jest walka pełnokontaktowa, drugim semi-contact i jest to trening traktowany jako sposób na poprawę zdrowia oraz samopoczucia fizycznego i psychicznego.
Kickboxing Full-contact
W przypadku walki full-contact fighterzy zakładają specjalne spodenki i sprzęt ochronny, w skład którego wchodzą: ochraniacze na zęby, bandaże na ręce, rękawice bokserskie, ochraniacz pachwin, ochraniacze goleni i kostek oraz opcjonalnie kask (zwykle używany przez zawodników poniżej 16 roku życia). Kobiety noszą zwykle ochraniacz na klatkę piersiową, na który to zakładają sportowy top. W europejskiej formie kickboxingu, gdzie low-kicki są dozwolone tylko poniżej pasa, zamiast spodenek można używać długich spodni.
Semi-Contact
W amatorskich walkach, w których walczą ze sobą początkujący zawodnicy, rywalizuje się zwykle w łagodniejszej formie – tzw. walce semi-contact, w której celem jest przebicie się przez blok przeciwnika za pomocą prawidłowo wykonanej techniki, ale gdzie użycie siły fizycznej jest ograniczone. Sprzęt do semi-contact jest podobny do full-contact. Dodatkowo używany jest kask. Fighterzy zazwyczaj walczą w koszulkach. Semi-contact kickboxing jest podzielony na 3 style:
- lightcontact
- kicklight
- point fighting
Regionalne odmiany kickboxingu
Bardzo często kickboxing jest mylony z Muay Thai (boksem tajskim). Te dwa sporty są co prawda do siebie podobne, ale w tajskim boksie dozwolone są kopnięcia poniżej pasa, a także uderzenia kolanami i łokciami, czego nie wolno robić w kickboxingu.
Istnieje wiele rodzajów sztuk walki, które zalicza się do odmiany zwanej kickboxingiem. Mamy na przykład japońskie, amerykańskie, indyjskie, birmańskie czy francuskie odmiany. Termin kickboxing ma wiele znaczeń, ale coraz częściej jest mylony z jego japońskimi i amerykańskimi odmianami. Wiele innych stylów błędnie uważa się za formę kickboxingu, a opinia publiczna używa tego terminu do nazwania całej grupy sztuk walki. Określenie kickboxing zostało wymyślone w latach 50-tych przez japońskiego promotora boksu Osamu Noguchi jako odmiana dla Muay Thai i Karate. Później termin ten został użyty do określenia wariantu amerykańskiego.
Pochodzenie kickboxingu
Japończyk Tatsuo Yamada, który założył szkołę „Nihon Kempo Karate-do” zainteresował się Muay Thai i dzięki temu postanowił zmodyfikować walki Karate. Do tamtej pory w Japonii było bowiem nie do pomyślenia, by zawodnik uderzał drugiego z pełną siłą lub nawet kilka razy z rzędu. W związku z tym w listopadzie 1959 roku opracował plan, który nazwał „Koncepcją teoretycznych podstaw dla stworzenia nowego sportu i jego industrializacji”, a także zaproponował tymczasową nazwę „Karate-boks”. Do dziś nie jest jasne, czy to Yamada zaprosił tajskich zawodników, ale pewne jest, że był jednym z niewielu mistrzów karate, którzy byli naprawdę zainteresowani Muay Thai.
Yamada zaprosił do siebie tajskiego wojownika, mistrza Muay Thai (a także sparingpartnera swojego syna Kane Yamady) i rozpoczął naukę Muay Thai. Kolejną osobą, która zainteresowała się Muay Thai i zaangażowała się w pracę z tajskimi zawodnikami był promotor boksu Osamu Noguchi. To również dzięki niemu i Yamadzie w magazynie The Primer of Nihon Kempo Karate-do pojawiły się pierwsze zdjęcia tajskich wojowników.
Karate i Muay Thai jako początki kickboxingu
12 lutego 1963 roku zorganizowano pierwszą „walkę Karate vs. Muay Thai„. Trzech zawodników karate z dojo Oyama (później Kyokushin) pojechało do Lumpinee Boxing Hall w Tajlandii i walczyło z trzema zawodnikami Muay Thai. Zawodnicy karate to: Tadashi Nakamura, Kenji Kurosaki i Akio Fujihira (znany także jako Noboru Osawa). Japonia ostatecznie wygrała 2-1. Noguchi i Kenji Kurosaki (instruktor karate Kyokushin) studiowali Muay Thai i wymyślili połączoną sztukę walki, którą Noguchi nazwał kick boxingiem.
Ciekawostka: Początkowo w kickboxingu dozwolone były rzuty i uderzenia głową, ale później oba zostały zakazane.
Pierwsze stowarzyszenie kickboxingu (Kickbox Association) zostało założone przez Osamu Noguchi w 1966 roku. W tym samym roku, dokładnie 11 kwietnia w Osace odbyły się pierwsze zawody.
Tatsu Yamada zmarł w 1967 roku, ale jego dojo (szkoła) nie przestało istnieć. Zmieniło nazwę na Suginami Gym i zaczęło trenować pierwszych kickbokserów, którzy później przekazywali swoje umiejętności, by wspierać i promować ten sport.
Pierwsze transmisje telewizyjne
Kickboxing doświadczył eksplozji i wzrostu popularności w Japonii w momencie, gdy zaczął być transmitowany w telewizji. Jednym z pierwszych kickbokserów, którzy stali się dzięki temu popularni w mediach był Tadashi Sawamura. Tak szybko jak boom się zaczął, tak szybko się też skończył. Kickboxing przestał być popularny po przejściu Sawamury na emeryturę. Nie pojawił się w telewizji aż do 1993 roku, kiedy to powstały walki K-1.
W 1993 roku, kiedy Kazuyoshi Ishii (założyciel karate Seidokan) zaczął praktykować walki K-1 wykorzystując specjalne zasady kickboxingu (bez łokci i klinczu), kickboxing stał się ponownie popularny. Sport ten rozprzestrzenił się na Europę, Amerykę, Australię i Nową Zelandię.
Europa, Ameryka Północna, Australia, Nowa Zelandia i Ameryka Południowa
Holenderski kickboxer Jan Plas założył w Holandii w 1978 roku szkołę. Zrobił to wraz z kilkoma innymi entuzjastami Muay Thai, po tym jak nauczył się kickboxingu od samego Kenji Kurosaki w Japonii. W tym samym roku Plas założył również NKBB (Dutch Kickboxing Association), pierwszą organizację kickboxingu. Sport ten rozszerzył się następnie na USA – głównie dzięki popularności i sukcesom Keva Kelseya w latach 70-tych. Później sport ten trafił do Ameryki Południowej, a jego prekursorem tam był mistrz Hector Echavarriaou. To on wprowadził do Ameryki Łacińskiej słynne Joe Corley’s Professional Karate Association, International Sports Karate Association oraz United States Karate Association.
Style i rodzaje kickboxingu
Sztuki określane jako kickboxing można podzielić na kilka rodzajów. Różnią się one głównie zasadami i wywodzą z różnych części świata. Oto one:
- Adithada (indyjski kickboxing) – forma kickboxingu, która wykorzystuje również uderzenia kolanami, łokciami i czołem
- Lethwei (birmański kickboxing) – tradycyjna birmańska sztuka walki, która obecnie zdobywa popularność jako forma kickboxingu z dużym naciskiem na uderzenia kolanami, łokciami i głową. Każda część ciała może być użyta do uderzenia, a i każda część ciała może być również uderzona. Ta forma znana jest również jako Bando kickboxing.
- Pradal Serey (khmerski „kambodżański” kickboxing) – Prawdopodobnie poprzednik Muay Thai, z naciskiem głównie na techniki łokciowe.
- Muay Thai (boks tajski) – tradycyjna tajska sztuka walki, która obecnie zyskała dużą popularność jako forma kickboxingu z dużym naciskiem na uderzenia kolanami i łokciami.
- Muay Boran (starożytny boks) – Poprzednik Muay Thai pozwalający również na uderzenia głową.
- Japoński kickboxing – podobny do Muay Thai, różniący się jedynie systemem punktacji. Jest to również pierwszy styl walki, który przyjął przydomek „Kickboxing”.
- Amerykański Kickboxing – Nie wolno zadawać ciosów poniżej pasa.
- Savate (francuski kickboxing) – Dozwolone jest noszenie butów.
- Sanshou/Sanda (chiński Kickboxing) – obowiązujący na ringu element wushu/kung, w którym dozwolone są pchnięcia i rzuty oraz ciosy (rękami i stopami).
- Shoot boxing – japońska forma kickboxingu, która pozwala na rzuty i poddania. Podobna do Sanshou.
- Yaw-Yan (filipiński kickboxing) – Sayaw ng Kamatayan (Taniec śmierci) to dokładna nazwa Yaw-Yan, filipińskiej sztuki walki wymyślonej przez Napoleona Fernandeza. Sztuka ta jest pod pewnymi względami podobna do Muay Thai, ale różnica polega na stylu ruchu nóg podczas kopnięcia (jego rotacji) oraz na ruchu w dół podczas kopnięć.
- Istnieje wiele innych pochodnych tych form kickboxingu, jak również własnych kombinacji, których zawodnicy używają na specjalnych turniejach (np. K-1).
Kickboxing w innych sportach walki
Kickboxing jest również popularny w turniejach, w których łączy się tradycyjne sztuki walki z zawodowymi zapasami (do najbardziej znanych praktyków tej mieszanki należy zawodowy zapaśnik Kenta Kobayashi).
Zasady KickBoxingu
Zasady kickboxingu musimy podzielić ze względu na rejon w jakim sport jest uprawiany.
Zasady japońskie
Zasady te są niemal identyczne z zasadami Muay Thai:
Podobieństwa
- Czas: trzy minuty × pięć rund
- Dozwolone uderzenia łokciami
- Kopnięcia na kolana dozwolone
- Kopnięcia w dolną część ciała, z wyjątkiem krocza, dozwolone
- Klincze dozwolone
- Uderzenia głową i rzuty zostały zakazane dla bezpieczeństwa zapaśników w 1966 roku.
Różnice
- Brak rytuałów przed walką (Wai khru ram muay)
- Brak tajskiej muzyki podczas walki
- Przerwa między rundami wynosi jedną minutę (jak w boksie)
System punktacji:
W tajskim boksie kopnięcia w środek ciała i w głowę są wysoko punktowane, co zwiększa wartość wyników na kartach wyników sędziów. Co więcej, kopnięcia, które są blokowane są często wyżej punktowane niż ciosy. W kickboxingu ciosy i kopnięcia mają prawie taką samą wagę.
Zasady amerykańskie
Te zasady są stosowane w amerykańskim i australijskim full-contact.
- Przeciwnicy mogą uderzać się pięściami lub stopami, uderzenia muszą być kierowane powyżej bioder
- Użycie łokci i kolan jest zabronione, a użycie goleni jest rzadko dozwolone.
- Walki amatorskie i zawodowe składają się zazwyczaj z 3 do 12 rund (trwających od 2 do 3 minut każda) z jednominutowymi przerwami pomiędzy rundami.
- Jest to główna różnica w stosunku do Muay Thai – gdzie dozwolone jest używanie łokci i kolan. W rzeczywistości niektórzy tajscy bokserzy uważają kickboxing za „umiarkowaną” wersję Muay Thai. Fighterzy i promotorzy mogą dopuścić różne zasady, w tym kopnięcia tylko powyżej pasa, kopnięcia gdziekolwiek, brak uderzeń kolanami, uderzenia kolanami tylko w korpus itd. Amerykańska forma kickboxingu jest w zasadzie połączeniem zachodniego boksu i karate.
Czas trwania każdej rundy i liczba rund może się różnić w zależności od regulaminu uzgodnionego przez każdego zawodnika lub promotora przed walką. Zwycięzcę wyłania się jeśli wystąpi jedna z trzech sytuacji:
- poddanie (zawodnik poddaje się lub jego narożnik rzuca ręcznik)
- nokaut (KO)
- przerwanie walki przez sędziego (techniczny nokaut lub TKO)
Jeśli w trakcie walki jest remis i upływa ostatnia runda, walkę punktuje zespół trzech sędziów. Sędziowie wyłonią zwycięzcę na podstawie oceny punktowej w każdej rundzie.
Zasady europejskie
Europejski styl kickboxingu powstał jako połączenie Muay Thai i japońskiego kickboxingu oraz ich zasad. Europejski kickboxing podzielony jest na trzy odrębne dyscypliny.
Semi Contact (Walka na punkty):
Jak napisałem już wyżej, semi-contact jest najbezpieczniejszą formą kickboxingu. Walczący nie mogą wchodzić w pełny kontakt i używać siły, muszą tylko lekko dotknąć przeciwnika. Walka zostaje przerwana po każdym kontakcie z prawidłowo wykonaną techniką ciosu i kopnięcia, za co sędziowie przyznają punkty. Semi kontakt jest podobny do karate.
Light Contact:
To samo dotyczy praktycznie light-contactu z jedną tylko różnicą – walka nie jest przerywana po każdej zaliczonej technice.
Full Contact:
Full-contact to dyscyplina kickboxingu, której celem jest pokonanie przeciwnika przy użyciu pełnych siły ciosów i kopnięć, które muszą trafić w dozwolone miejsca z odpowiednią dokładnością, prędkością i kierunkiem, które tworzą właściwy kontakt między walczącymi. Dozwolone są ciosy i kopnięcia w przód i w bok głowy, w przód i w bok ciała (powyżej pasa). Dozwolone są również poddania. Pojedynek odbywa się w ringu. Sędzia ringowy jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo walczących i przestrzeganie zasad. Sędziowie obserwują wykonanie technik i przyznają za nie punkty, które zapisują na karcie wyników. Mecze amatorskie składają się z trzech dwuminutowych rund z jednominutowymi przerwami. W wyjątkowych sytuacjach walki toczą się również przez pięć dwuminutowych rund z jednominutowymi przerwami, ale tylko za zgodą obu zawodników.
Istnieje też specjalna forma kickboxingu zwana low-kick, która jest prawie identyczna jak full-contact z tą różnicą, że dozwolone są kopnięcia w uda.
Techniki walk, Uderzenia i Słownictwo
W sztukach walki stosuje się specyficzne nazewnictwo. Nie jest inaczej w kickboxingu. Oto kilka najpopularniejszych, z którymi możemy się spotkać na codzień:
Garda (postawa)
Istnieją trzy główne postawy obronne (gardy lub style). Garda różni się w zależności od stylu i od zawodnika – niektórzy mają gardę wyżej, by lepiej bronić głowy, podczas gdy inni mają ją niżej, by lepiej odbijać ciosy na ciało. Wielu zawodników zmienia swoją postawę nawet kilka razy w trakcie walki w zależności od sytuacji, by bronić się w najlepszy i najbardziej efektywny sposób.
Uderzenia
- Jab – prosty cios – prosty cios z przedniej ręki wymierzony w głowę lub ciało przeciwnika, często w połączeniu z serią innych uderzeń
- Punch – cios prosty – cios prosty z tylnej ręki wymierzony w głowę lub ciało przeciwnika
- Hook – cios lekko zakrzywioną ręką, wymierzony w głowę lub ciało przeciwnika w ruchu okrężnym
- Uppercut – wznoszący się cios wymierzony od dołu w szczękę przeciwnika
Specjalne
- backfist – zwykle wyprowadzany z przedniej ręki
- reverse-backfist i spinning-backfist – oba zwykle wyprowadzane z tylnej ręki – są to uderzenia w głowę, wyprowadzane ruchem wznoszącym ramienia, które jest zgięte w łokciu, a następnie szybko wyprostowane, by uderzyć w bok głowy przeciwnika. Uderzenie wyprowadzane jest grzbietem knykci dłoni.
Pozostałe
- Cross-counter – rozpoczyna się natychmiast po tym, jak przeciwnik wymierzy cios prosty, wykorzystuje postawę i ustawienie przeciwnika
- Overcut (górny lub dolny) – półokrągły i pionowy cios wyprowadzony z grzbietu ręki, stosowany zwykle wtedy, gdy przeciwnik odsuwa się przed pierwszym ciosem. Zaletą dolnego overcut jest możliwość wykorzystania w ciosie całego ciężaru ciała
- Bolo punch – kombinacja szerokiego uppercut i ciosu prostego (cross)
Kopnięcia
- Front Kick lub Push Kick – kopnięcie bezpośrednie – kopnięcie skierowane bezpośrednio na ciało lub głowę przeciwnika z tylnej lub przedniej stopy (pięta lub palce oraz przód stopy).
- Side Kick – kopnięcie boczne – kopnięcie skierowane bezpośrednio na ciało lub głowę piętą lub bokiem stopy, ze stopą równoległą do podłogi.
- Roundhouse Kick lub Circle Kick – kopnięcie boczne – kopnięcie wykonywane ruchem „siekającym” z boku kostką lub dolną częścią goleni w kierunku ciała lub głowy przeciwnika (kopnięcie karate). Istnieje również podwójne kopnięcie roundhouse (można też spotkać potrójne kopnięcie roundhouse).
- Round Kick – kopnięcie z łuku w bok – wykonywane poprzez ruch dolnej części goleni w bok, skierowane na ciało lub głowę przeciwnika. Całe ciało jest nastawione na kopnięcie. Jest przeciwieństwem kopnięcia z rondem, jest bardziej kopnięciem siłowym.
- Low Kick – low kick z łuku – prawie to samo, co round kick z tą różnicą, że jest kopnięty w udo.
- Semi-circular Kick lub 45° Roundhouse Kick – kopnięcie półokrągłe.
Obroty i skoki
- Obrotowy hak-kick
- Obrotowy side-kick
- Obrotowy back-kick
- Front-kick z wyskoku
- Kopnięcie z wyskoku (roundhouse-kick)
- Jump side-kick
- Hook Kick lub Heel Kick – kopnięcie wykonywane piętą stopy w tym samym ruchu, co hook.
- Crescent Kick nebo Forward Crescent Kick – kopnięcie po łuku (z obrotem) boczną częścią stopy
- Axe Kick lub Stomp Kick lub Hammer Kick – kopnięcie z łuku z użyciem pięty.
- Back Kick – ta sama zasada, co w przypadku side kicka, ale z pewną zmianą.
- Sweeping – podcinanie jednej lub obu nóg przeciwnika
- Obrotowe wersje kopnięcia w tył, w bok, haka i topora mogą być używane w połączeniu z wyskokowymi wersjami wszystkich kopnięć.
Kopnięcia kolanem
- Straight Knee Thrust – kopnięcie kolanem z dalekiego dystansu wyprowadzone z tylnej lub dalszej nogi w kierunku brzucha, żeber itp.
- Rising Knee Strike – kopnięcie kolanem z przedniej lub tylnej nogi w twarz, podbródek, usta lub szczękę przeciwnika.
- Hooking Knee Strike – uderzenie kolanem hakującym – kopnięcie z przedniej lub tylnej nogi, która jest zgięta w pół, w bok ciała przeciwnika
- Side Knee Snap Strike – jest to bardzo podchwytliwa technika kolana używana w walce wręcz. Kolano jest uniesione na palcach lub w całości, a zawodnik uderza nim w lewo i prawo, trafiając w (bardzo wrażliwe) stawy kolanowe, wewnętrzną stronę ud lub pachwinę przeciwnika.
Pozostałe
- Jumping Knee Kick lub Flying Knee Kick
- Double Knee Kick
Obrona
- Slip – Slipping – Boczne wygięcia ciała
- Bob/Duck – Bobbing/Ducking – Skłony tułowia w dół
- Parrying/Blocking – parrying/blocking – walczący używa rąk jako narzędzi obronnych do odparcia nadchodzącego ciosu. W momencie nadejścia ciosu przeciwnika walczący wysyła szybki, ostry, boczny, otwarty cios w nadgarstek lub przedramię przeciwnika, który odbija cios od ciała walczącego
- Osłanianie się – Zasłanianie się jest ostatnią szansą na uniknięcie nadchodzącego ciosu. W sumie – walczący trzyma ręce na wysokości chroniącej głowę, z przedramionami blisko siebie i przylegającymi do ciała
- Clinch – Klinczowanie – Zawodnik wykorzystuje swoje ręce, by chwycić opuszczoną głowę przeciwnika, na którą następnie może kierować kopnięcia kolanem, ciosy itp.