Ayrton Senna urodził się 21 marca 1960 w São Paulo. Zmarł 1 maja 1994 w Boloni. Był brazylijskim kierowcą wyścigowym i kierowcą Formuły 1. W ciągu swojej kariery trzykrotnie zdobył tytuł mistrza świata. Zginął w wieku 34 lat w tragicznym wypadku podczas Grand Prix San Marino w 1994 roku. O tym wypadku będzie ten artykuł.
Kilka słów o karierze Senny
Swój pierwszy wyścig wygrał 1 czerwca 1973 roku w wieku 13 lat. W 1977 roku został kartingowym mistrzem Ameryki Południowej. Nigdy jednak nie zdobył tytułu mistrza świata w kartingu. W 1981 roku przeniósł się do Anglii, gdzie zdobył tytuł mistrza brytyjskiej Formuły Ford 1600.
Pod koniec 1982 roku szef McLarena Ron Dennis zaproponował mu debiut w F1. Senna odrzucił wówczas tę propozycję. Sześć lat później zdobył z tą drużyną pierwsze ze swoich trzech mistrzostw.
Wraz z Alainem Prostem, Ayrton Senna tworzył najbardziej utytułowaną parę kierowców, jaka kiedykolwiek jeździła dla tego samego zespołu aż do Grand Prix Belgii 2000, odnosząc łącznie 25 zwycięstw w 1988 i 1989 roku, 14 przez Sennę i 11 przez Prosta.
Tragiczny wypadek Senny
Ta historia ma pozorne preludium w 1990 roku. Po pierwszej sesji kwalifikacyjnej do VC San Marino, para kolegów z zespołu McLaren – Ayrton Senna i Gerhard Berger, udała się na miejsce wypadku tego drugiego podczas wyścigu w poprzednim roku, kiedy to Berger, jeszcze w barwach Scuderia Ferrari, rozbił się na wejściu w zakręt Tamburello. Razem prowadzą niestrudzoną dyskusję o tym, czy mur na rogu Tamburello można by przesunąć trochę dalej niż jest. Niestety, bezpośrednio za ścianą znajduje się jeszcze potok, więc obaj udają się nad padok. Według Bergera byli około 5 metrów od miejsca, które 4 lata później okazało się śmiertelne dla Senny.
Jest niedziela – 1 maja 1994 roku. Ayrton Senna przybył na tor przed 8 rano. Po przybyciu na miejsce rozmawiał krótko z Nikim Laudą. Następnie o 9:30 rozpoczął się trening rozgrzewkowy. Po raz pierwszy podczas całego weekendu Senna był szybszy od reszty świata, a jego kolega z zespołu Damon Hill zajął drugie miejsce, prawie sekundę za nim. Michael Schumacher pozostał na jedenastym, dwie sekundy z tyłu, co było najwyraźniej spowodowane tym, że jechał z pełnym bakiem.
O godzinie jedenastej, 45 minut po zakończeniu rozgrzewki Ayrton Senna przybył na odprawę kierowców w wieży kontrolnej. W programie znalazła się także minuta ciszy dla Rolanda Ratzenbergera, który zginął tragicznie podczas sobotnich kwalifikacji. Dopiero po minucie ciszy rozpoczęła się rutynowa dyskusja. Po odprawie Senna rozmawiał z Schumacherem, Bergerem i Alboretto. Senna planował zorganizować spotkanie, które doprowadziłoby do zwiększenia bezpieczeństwa kierowców na torze. Wstępnie uzgodnili, że spotkają się na następnym Grand Prix, które odbędzie się w Monako. Senna powrócił następnie do motorhome’u Williamsa na spotkanie z gośćmi sponsorującymi, w którym uczestniczył także jego kolega z drużyny Hill.
Następnie, o godzinie pierwszej rozpoczęła się procedura przedstartowa. Dr Watkins po raz kolejny objechał tor, by sprawdzić rozmieszczenie samochodów ratunkowych i karetek. Na kwadrans przed drugą, Senna uruchomił swój bolid, wyjechał na zewnątrz i z pomocą dwóch mechaników ustawił swojego Williamsa FW16 w wyznaczonej pozycji startowej – po lewej stronie. W międzyczasie spiker przedstawił wszystkich kierowców. Senna założył swój trudnopalny kaptur, włożył kask i na komendę startera ruszył ostro do okrążenia rozgrzewkowego.
Po jednym okrążeniu wąż dwudziestu pięciu samochodów ustawił się ponownie na starcie, gotowy do rozpoczęcia wyścigu. O godzinie drugiej światła zapaliły się na zielono i Senna ruszył wykonując mistrzowski start, który dał mu prowadzenie na pierwszym zakręcie. Jyrki Järvileht, startujący dwa rzędy dalej, nie zdołał wyjechać na prostą i jego samochód, stojący na prostej startowej, został uderzony przez Portugalczyka Pedro Lamy’ego, startującego z przedostatniego rzędu. Benetton Lehta zostaje wyrzucony kilka metrów do przodu, odłamki jednego z bolidów zostają przerzucone przez barierę ochronną i lądują wśród widzów. Powodują obrażenia u trzech z nich, w tym jedno poważne. Obaj kierowcy nie odnieśli obrażeń, wydawało się, że wyścig zostanie przerwany, ale jest kontynuowany. Na tor wyjeżdża jednak samochód bezpieczeństwa, pozwalając służbom torowym na usunięcie gruzu leżącego na prostej startowej.
Po dziesięciu minutach restart jest gotowy. Box Williams informuje o tym fakcie Sennę, który potwierdza odbiór, nie zgłaszając żadnych problemów z samochodem. Wyścig wznawia się na szóstym okrążeniu, Senna świetnie startuje i wraz z Schumacherem uciekają reszcie stawki. Siedemnaście minut po starcie VC San Marino, para przekracza linię mety na szóstym okrążeniu i Senna zbliża się do zakrętu Tamburello, zakręt skręca bardziej w lewo, Senna przecina poprzeczne pasy świeżo położonego asfaltu i tak jak na poprzednim okrążeniu, jego bolid reaguje na nagłą zmianę nawierzchni rojem iskier lecących z tyłu jego Williamsa.
Jedzie z prędkością 310 km/h. Sekundy później droga jego auta prostuje się, a biały mur wyściełający zakręt zbliża się niepowstrzymanie. W niecałe dwie sekundy jego bolid pokonuje pas trawy, strefę krótkiej ucieczki i dokładnie 17 minut i 23 sekundy po starcie mocno uderza w niezabezpieczoną betonową ścianę. Niespełna pół minuty po uderzeniu do Ayrtona podchodzi pierwszy funkcjonariusz torowy. Po chwili pojawiają się kolejni ratownicy medyczni z gaśnicami, ale nie podchodzą do monopostu i czekają na przyjazd samochodu medycznego. Wyścig zostaje zatrzymany przez czerwone flagi.
Minutę i kwadrans po zderzeniu przyjeżdża pojazd medyczny z profesorem Watkinsem. Kiedy lekarzom udaje się zdjąć kask i unieruchomić jego głowę specjalnym kołnierzem, uwalniają Sennę z wraku i kładą go na ziemi. W niewielkiej odległości od niego na torze ląduje helikopter, do którego po chwili zostaje załadowany Senna i przy aplauzie trybun leci do bolońskiego szpitala Maggiore, gdzie dociera po kolejnych 18 minutach. Podczas lotu Senna doznaje zatrzymania akcji serca, ale lekarzom udaje się przywrócić pracę jego serca, przynajmniej na razie. Tymczasem kamery telewizyjne pokazują odcisk dwóch opon na białej ścianie w miejscu uderzenia. Kilka metrów od wraku bolidu. Nie da się nie zauważyć dużej czerwonej plamy na betonowym podłożu.
Helikopter poleciał do szpitala Maggiore, gdzie Senna ma kolejne zatrzymanie akcji serca i tym razem lekarzom udało się przywrócić rytm jego serca. Szefowa oddziału intensywnej terapii, dr Maria Teresa Fiandri, powiedziała później, że podczas zatrzymania akcji serca doszło do nieodwracalnego uszkodzenia mózgu spowodowanego brakiem tlenu; potwierdziła również, że Senna miał liczne pęknięcia czaszki, pękniętą tętnicę skroniową i krwawienie z podstawy czaszki. Powiedziała również, że Ayrton był nieprzytomny przez cały czas i że zapadł w ciężką śpiączkę zaraz po uderzeniu.
Tymczasem tor wyścigowy przygotowuje się do restartu. Zaraz po restarcie Gerhard Berger w Ferrari objął prowadzenie, ale po dziewięciu okrążeniach nie mógł się oprzeć naporowi Schumachera. Następnie, po jedenastu okrążeniach, Berger wycofał się z powodu problemu technicznego.
O godzinie czwartej dr Fiandri ogłosił śmierć Senny.
O 16:20 Schumacher przekroczył linię mety jako zwycięzca, za nim na drugim miejscu był Nicola Larini, a trzeci był Fin Mika Häkkinen. W momencie ogłoszenia zwycięskiego trio wciąż nie miało pojęcia, gdzie tak naprawdę znajduje się Senna. Podczas ceremonii nie zabrakło tradycyjnego tryskania szampanem, ale dopiero potem szefowie zespołów wzięli każdego z kierowców na bok, by powiedzieć im, że Senna najprawdopodobniej nie przeżyje konsekwencji swojego wypadku.
O 18:40 dr Fiandri ogłasza, że Ayrton Senna zmarł kilka chwil temu.
Tego samego wieczoru w Sao Paulo odbyła się msza żałobna w intencji Ayrtona Senny. Prezydent Brazylii, Itamar Franco, złożył oficjalne kondolencje rodzinie zmarłego. W dowód najwyższego szacunku przyznał Sennie in memoriam najwyższe odznaczenie państwowe, Narodowy Order Zasługi i ogłosił trzydniową żałobę narodową.
W poniedziałek rano tor Imola został zamknięty na mocy decyzji sądu. Mimo to ludzie zostawiali kwiaty i transparenty nad płotem ochronnym na zakręcie Tamburello. Przed Instytutem Medycyny Sądowej Di medicina Legace, gdzie Senna został zabrany w niedzielę wieczorem na sądową autopsję złożono więcej kwiatów. Po autopsji prokurator potwierdził, że przyczyną śmierci Senny były wielokrotne obrażenia głowy spowodowane złamanym zawiasem prawego przedniego koła, który przebił wizjer kasku i dostał się do mózgu powyżej prawej brwi. W związku ze śmiercią Senny zostało wszczęte 17-osobowe śledztwo.
Po zakończeniu wszystkich niezbędnych procedur medycznych trumna z ciałem Senny, udekorowana brazylijską flagą narodową, została przetransportowana na lotnisko w Bolonii. Następnie poleciał do Sao Paulo w Brazylii.
Kiedy samolot wylądował w Sao Paulo 4 maja, dziesiątki tysięcy ludzi ustawiły się na drodze z lotniska do Monumental Hall, gdzie trumna była transportowana, aby umożliwić ludziom oddanie ostatniego hołdu zmarłemu. Uczestnicy nieśli flagi i transparenty oddające ostatni hołd. Kiedy trumna dotarła do budynku, najpierw odbyło się prywatne nabożeństwo odprawione przez rodzinę. Kiedy został otwarty dla publiczności, kolejka oczekujących sięgała kilku kilometrów.
Następnego dnia ciało Senny zostało przewiezione na cmentarz Morumbi. Nieco ponad półtora miliona osób towarzyszyło jego ostatniej drodze. W uroczystości wzięło udział nieco ponad 500 osób, w tym rodziny, przyjaciele i współpasażerowie. Ceremonia na świeżym powietrzu trwała pół godziny. Na grobie Ayrtona Senny znajduje się mosiężna tablica z napisem Ayrton Senna de Silva 21.3.1960 – 1.5.1994. Nada pode me separar do Amor de Deus. (Nic nie może mnie oddzielić od miłości Boga).
Instytut Ayrtona Senny
Jest to brazylijska organizacja pozarządowa, której celem jest tworzenie możliwości rozwoju ludzkiego dla młodych Brazylijczyków we współpracy z rządami, samorządami, szkołami, uniwersytetami, przedsiębiorstwami i innymi organizacjami pozarządowymi.
Dwa miesiące przed tragicznym wypadkiem na Imoli Ayrton i jego siostra Viviane rozmawiali o utworzeniu organizacji charytatywnej, która we współpracy z innymi stowarzyszeniami miałaby pomagać w rozwoju dzieci i młodzieży w Brazylii.
Sześć miesięcy po tragicznym wypadku, który miał miejsce 20 listopada 1994 roku, rodzina Ayrtona Senny zakłada Instituto Ayrton Senna pod przewodnictwem jego siostry Viviane. Od tego czasu organizacja zainwestowała 80 milionów dolarów w programy i akcje społeczne we współpracy z innymi firmami i organizacjami pozarządowymi.
Organizację wspierają także wybitne postaci ze świata Formuły 1, takie jak były dyrektor generalny Bernie Ecclestone, właściciel i założyciel Williamsa Sir Frank Williams, były kierowca i rywal Ayrtona Senny Alain Prost oraz przyjaciel i kolega Gerhard Berger.