Andrew Barron „Andy” Murray urodził się 15 maja 1987 w Glasgow. Jest brytyjskim tenisistą pochodzącym ze Szkocji, trzykrotnym zwycięzcą Wielkiego Szlema, dwukrotnym mistrzem olimpijskim na igrzyskach w Londynie i Rio. Zdobywcą Pucharu Davisa i światowym numerem jeden w grze pojedynczej od listopada 2016 do sierpnia 2017, stając się drugim Brytyjczykiem w historii, który tego dokonał i pierwszym w grze pojedynczej. Spędził 41 tygodni na szczycie rankingu.
Osiągnięcia tenisisty
W swojej dotychczasowej karierze w ATP Tour wygrał czterdzieści sześć turniejów singlowych i trzy turnieje deblowe. Zdobył siedem tytułów singlowych w turniejach ATP Challengers i ITF. Jego starszym bratem jest były numer jeden na świecie w deblu Jamie Murray. Na zawodowstwo przeszedł w sezonie 2005.
Po raz pierwszy w elitarnej dziesiątce światowego rankingu ATP znalazł się 16 kwietnia 2007 roku. Jego najwyższy ranking w singlu to nr 1 w listopadzie 2016 roku, a w deblu nr 51 w październiku 2011 roku. W sezonie 2016 jego trenerem został były brytyjski tenisista Jamie Delgado, któremu do listopada 2017 roku pomagał Ivan Lendl, potem po raz drugi rozstał się z Murrayem.
Pierwszy tytuł Wielkiego Szlema
Swój pierwszy tytuł Wielkiego Szlema zdobył podczas US Open 2012, pokonując w finale Novaka Djokovica w pięciu setach. Stał się tym samym pierwszym brytyjskim tenisistą od 1977 roku lub pierwszym Brytyjczykiem od 1936 roku, który wygrał mecz singlowy w turnieju zaliczanym do tenisowego Wielkiego Szlema. Pokonał także Novaka Djokovica rok później w finale Wimbledonu 2013 w trzech setach. Dzięki temu historycznemu zwycięstwu brytyjski tenisista po 77 latach ponownie świętował zdobycie tytułu singla na Wimbledonie. W 2016 roku dołożył drugie trofeum wimbledońskie. Był pierwszym Brytyjczykiem, który zdominował Turniej Masters triumfując w 2016 roku.
Ośmiokrotnie odpadał z finałów Wielkiego Szlema: na US Open w 2008 roku, Australian Open w 2010, 2011, 2013, 2015, 2016, na Wimbledonie w 2012 roku i na French Open w 2016 roku. Wśród nich pięć razy wyprzedził go Novak Djokovic i trzy razy Roger Federer. W 2011 roku został siódmym tenisistą Ery Otwartej, który w jednym sezonie dotarł do półfinałów wszystkich czterech Wielkich Szlemów.
Igrzyska Olimpijskie
Reprezentował Wielką Brytanię na XXX Letnich Igrzyskach Olimpijskich. Po pokonaniu Federera zdobył złoty medal w grze pojedynczej i został pierwszym od prawie stu lat mistrzem olimpijskim Wielkiej Brytanii w tenisie. Wraz z Laurą Robson dołożył do tego srebro olimpijskie w deblu mieszanym. Poprzednio na Igrzyskach Olimpijskich w Pekinie w 2008 roku przegrał w singlu w rundzie otwierającej z Lu Yan-sun i dotarł tylko do drugiej rundy w deblu z bratem Jamie Murrayem. Był chorążym reprezentacji Wielkiej Brytanii podczas ceremonii otwarcia Letnich Igrzysk Olimpijskich 2016 w Rio de Janeiro. Obronił trofeum w grze pojedynczej po pokonaniu Argentyńczyka Juana Martína del Potro. Stał się pierwszym tenisistą w historii, który zdobył drugi złoty medal olimpijski w grze pojedynczej.
Debiut w Pucharze Davisa 2005
Zadebiutował w reprezentacji Wielkiej Brytanii w Pucharze Davisa w 2005 roku w ćwierćfinale Grupy 1 Strefy Europa – Afryka przeciwko Izraelowi w marcu 2005 roku, w którym wygrał debla w parze z Davidem Sherwoodem. W 2015 roku w finale Pucharu Davisa przeciwko Belgii w Gandawie pełnił rolę gracza numer jeden. Murray zagrał w trzech meczach i we wszystkich schodził z kortu jako zwycięzca. Najpierw wygrał w trzech setach z Rubenem Bemelmansem, w kolejnym meczu razem ze swoim bratem Jamie pokonał parę Steve Darcis i David Goffin, a w ostatnim meczu singlowym pokonał belgijskiego numer jeden Goffina i został zwycięzcą tego turnieju drużynowego. Wielka Brytania wygrała salaterkę po raz pierwszy od 79 lat (ostatni raz udało im się wygrać zawody w 1936 roku). Do 2017 roku rozegrał dwadzieścia meczów w zawodach z rekordem 30-3 w singlach i 9-5 w deblach.
W 2004 roku otrzymał tytuł BBC Young Sports Personality of the Year. W 2013 i 2015 roku znalazł się na szczycie plebiscytu na Sportową Osobowość Roku tej samej telewizji i radia.
Kariera ostatnich lat (2018 – 2021)
Z powodu kontuzji biodra wycofał się z australijskich turniejów na początku 2018 roku, a następnie przeszedł operację. W marcowej edycji rankingu ATP stracił pozycję brytyjskiego nr 1 po raz pierwszy od ponad dekady, gdy został wyprzedzony przez Kyle’a Edmunda.
Po prawie roku bez rywalizacji wziął udział w turnieju w Queen’s Club. W pierwszej rundzie został pokonany przez Australijczyka Nicka Kyrgiosa w trzech setach. Dzięki dzikiej karcie od organizatorów wystąpił w turnieju w Eastbourne. Po wygranej w pierwszej rundzie z Wawrinką, który również wracał po kontuzji i był sklasyfikowany na 225 miejscu w rankingu, przegrał z wiceliderem turnieju Edmundem. Wycofał się z Wimbledonu z powodu braku kondycji. Strata punktów sprawiła, że spadł na 839. miejsce w rankingu ATP, co było jego najniższą pozycją od czasu dołączenia do turnieju w 2003 roku.
W Citi Open zanotował występ w ćwierćfinale. W drodze do turnieju pomścił porażkę z Edmundem w Eastbourne i stoczył nocny maraton z Kopilem. Mecz zakończył się po 3 nad ranem czasu lokalnego. Wycofał się z turnieju z powodu zmęczenia przed meczem z de Minaurem. Po porażce w pierwszej rundzie w Cincinnati przez Pouille’a, po raz pierwszy od ponad roku wszedł do turnieju głównego Majora. W pierwszej rundzie US Open odwrócił losy pojedynku z Jamesem Duckworthem, by w drugiej rundzie zostać znokautowanym przez 32. kandytata Fernando Verdasco. Była to najwcześniejsza eliminacja Murraya z Wielkiego Szlema od czasu Australian Open 2008. Ostatnim turniejem w tym roku był Shenzhen Open, gdzie w drugiej rundzie znokautował broniącego tytułu i nr 11 na świecie Davida Goffina. W ćwierćfinale uległ po miesiącu Verdasco.
Sezon 2019 otworzył zwycięstwem w dwóch setach nad Duckworthem podczas turnieju Brisbane International. Jednak w drugiej rundzie skończył z rakietą Miedwiediewa. Na konferencji prasowej przed Australian Open, ze łzami w oczach ogłosił, że nie jest w stanie kontynuować profesjonalnej gry w tenisa z powodu dokuczliwego bólu biodra i planuje przejść na emeryturę, dodając, że ma nadzieję, iż będzie w stanie grać przynajmniej do Wimbledonu. Przyznał jednak, że Australian Open może być jego ostatnim turniejem. Przegrał emocjonujący mecz pierwszej rundy z Hiszpanem Roberto Bautistą Agutem w pięciu setach.
Kontuzje i operacje
Na polecenie Boba Bryana pod koniec stycznia 2019 roku przeszedł kolejną operację, podczas której otrzymał nową metalową protezę biodra, a w marcu ogłosił, że spróbuje kolejnego comebacku. Odbyło się to tak samo jak rok wcześniej w Queen’s Club, gdzie trafił na męski debel w parze z Feliciano Lópezem. Niespodziewanie pokonali liderów turnieju Cabala i Faraha w pierwszej rundzie oraz trójkę Kontinen i Peers w półfinale. W finale pokonali parę Rajeev Ram i Joe Salisbury po mistrzowskim supertiebreaku przez stosunek piłek, by dać Murrayowi jego trzeci tytuł deblowy w karierze i pierwszy od 2013 roku.
Na Wimbledonie trafił tylko na rywalizację deblową. W zawodach mężczyzn, w których startował z Francuzem Pierre-Huguesem Herbertem, skończył w drugiej rundzie na rakiecie Mektica i Škugora. W mieszanym deblu stworzył gwiazdorską parę z Amerykanką Sereną Williams. Po dwóch uważnie oglądanych meczach, w trzeciej rundzie ulegli liderom turnieju Soaresowi i Melicharowi.
Swój pierwszy mecz singlowy rozegrał po powrocie podczas Western & Southern Open, ale przegrał w dwóch setach z Gasquetem. Opuścił także Winston-Salem Open po pierwszej rundzie. Zamiast wielkoszlemowego US Open, po raz pierwszy od 2005 roku wziął udział w Challengerze rozgrywanym w Akademii Rafaela Nadala na Majorce, gdzie zakończył rywalizację w ósmej rundzie. Pokazał dobrą formę w jesiennej części sezonu. W Pekinie pokonał rozstawionego z numerem 13 Berrettiniego i nie dotarł do ćwierćfinału z rozstawionym z numerem 5 Thiemem.
Na Masters w Szanghaju przegrał w tiebreaku drugiej rundy trzeciego seta z Fogninim. Podczas Halowego Turnieju w Antwerpii zdobył swój pierwszy tytuł od dwóch i pół roku, kiedy w finale pokonał w trzech setach Szwajcara numer cztery Stana Wawrinkę.93 Dzięki tym punktom awansował o ponad 100 miejsc, zajmując 127. pozycję w rankingu. Rok zakończył jako członek reprezentacji Anglii w finale Pucharu Davisa w swoim debiucie. Wystąpił jednak tylko w jednym meczu, w którym pokonał Holendra Tallona Griekspoora. Ostatecznie Brytyjczycy ulegli w półfinale Hiszpanom, którzy ostatecznie wygrali.
Na koniec 2019 roku został nagrodzony za najlepszy powrót roku.
Z powodu kontuzji, której doznał podczas finału Pucharu Davisa, musiał opuścić zarówno ATP Cup, jak i Australian Open na początku 2020 r. Nie był w stanie powrócić do rywalizacji, ponieważ na początku marca turniej został zawieszony na pięć miesięcy z powodu rozpoczynającej się pandemii Covid-19. Pierwszym turniejem, który został wznowiony, był Western & Southern Open, niekonwencjonalnie rozgrywany w Nowym Jorku. W drugiej rundzie pokonał Niemca Alexandra Zvereva, co było jego pierwszym zwycięstwem nad zawodnikiem z pierwszej dziesiątki od czasu French Open 2017.
Jednak w ósmej rundzie uległ późniejszemu finaliście Milosowi Raonicowi. W pierwszej rundzie następnych zawodów US Open zmierzył się z Japończykiem Yoshihito Nishioka. Przeciwko niemu przegrał dwa pierwsze sety, ale zdołał wygrać trzeciego i czwartego w skróconych partiach, pomimo konieczności odparcia punktu meczowego w czwartym gemie, i wygrał decydującego piątego seta 6-4. W ten sposób udało mu się odwrócić losy meczu na 0-2 po raz dziesiąty w karierze i pierwszy od maja 2016 roku. W drugiej rundzie Félix Auger-Aliassime był ponad jego siły. W pierwszej rundzie French Open, rozgrywanej w niekonwencjonalnym jesiennym terminie, rozegrał tylko sześć meczów z numerem szesnastym turnieju Stanem Wawrinką.
Życie prywatne
Andy Murray urodził się w Szpitalu Królowej Matki w Glasgow w Szkocji i dorastał w Dunblane, mieście liczącym około 8,540 osób niedaleko Stirling. Mieszkał wraz ze swoim o rok starszym bratem Jamesem, zwanym „Jamie”. Jego rodzice rozwiedli się gdy był jeszcze nastolatkiem. Uczęszczał do miejscowej szkoły, gdzie przeżył tragiczne wydarzenie.
W 1996 roku 43-letni mężczyzna dokonał masakry w szkole w Dunblane, w której zastrzelił 16 pierwszoklasistów i nauczyciela. Murray potrzebował kilku lat, by pogodzić się z tym strasznym doświadczeniem.
Jego matka Judy Murray, której ojcem był szkocki zawodowy piłkarz Roy Erskine (grał dla Hibernian Edynburg), była trenerką tenisa, a później kapitanem brytyjskiej drużyny Fed Cup. Wprowadziła Andy’ego do gry w tenisa, gdy miał zaledwie trzy lata. Od 2006 roku Murray jest w związku z Kim Sears, w tym samym wieku, córką angielskiego trenera tenisa Nigela Searsa. Ta dwójka mieszka razem w posiadłości w Surrey niedaleko Londynu.
W lutym 2013 roku kupił za 1,8 miliona funtów Cromlix House. Wiktoriański dom (mansion) zbudowany w 1874 roku w Perthshire w Szkocji, który przywrócić do jego dawnego przeznaczenia jako hotel. To być hotel pięciogwiazdkowy z 15 pokojami. W 2013 roku otrzymał odznaczenie Officer of the British Empire za zasługi dla tenisa w Wielkiej Brytanii.
Trenerzy
Po French Open 2014 zaangażował byłą numer jeden na świecie Amélie Mauresmo jako swoją trenerkę. Uczyniła tym samym „historyczny krok”, stając się pierwszą Francuzką, która trenowała najwyżej notowanego tenisistę. Od 31 grudnia 2011 do 2014 roku trenerem Murraya był były numer jeden na świecie Ivan Lendl, pod którego wpływem zyskał m.in. większą siłę psychiczną i odporność. Współpraca ta została odnowiona 12 czerwca 2016 roku, co Murray skomentował: „Miałem dwa bardzo udane lata z Ivanem. Jest skupiony i wie, co jest potrzebne, by wygrywać wielkie turnieje. Nie mogę się doczekać, kiedy ponownie dołączy do mojej drużyny i pomoże mi w dążeniu do osiągnięcia moich celów.” Swoją drugą współpracę zakończyli w listopadzie 2017 roku podczas rekonwalescencji Szkota, nieobecnego na korcie od lipca 2017 roku.
Lista trenerów
- Leon Smith (1998-2004)
- Pato Álvarez (2003-2005)
- Mark Petchey (2005-2006)
- Brad Gilbert (2006-2007)
- Miles MacLagan (2007-2010)
- Àlex Corretja (2010-2011)
- Ivan Lendl (2011-2014, 2016-2017)
- Amélie Mauresmo (2014-2016)
- Jonas Björkman (2015)
- Jamie Delgado (2016-)